Lurson
Li lurson (on dit eto : nierson, urson)[1], c' est ene pitite biesse ås tetes avou des picas (des picants, des stitchas, des stitchants, des pondants) ki lyi rascovrèt tot l' coir, apus ki l' tiesse.
On ndè trouve sovint so les voyes, et s' fé spotchîs pa les otos.
Sincieus no d' l' indje : «Erinaceus europaeus»
Mins gn a eto des ôtes sôres d' ursons.
Spårdaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]L' irson d' Urope dimeure dins les payis d' Urope coûtchantrece, avou les iyes, disk' ås Payis Bales.
Li lurson come amagnî
[candjî | candjî l’ côde wiki]Il est bon a magnî; on l' out griyî so on braijhisse, après aveur rascovri ses picas avou di l' årzeye. Al fén, on broye li foite tere avou on mårtea, et les dierins picas vnèt avou. On lzès pout ossu :
- schôder (trimper dins del bolante aiwe).
- griyî so do strin (mins adon, li coyene est mo deure.
- gonfler l' biesse dizo s' pea, et fé potchî les picas evoye.[2]
Li lurson so les voyes
[candjî | candjî l’ côde wiki][[[File:Spotchî lurson.JPG|thumb|spotchî lurson]] Il est sovint spotchî des otos.
Li lurson dins les fåves
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ezès fåves do vî vî tins, li lurson riprezinte sovint ene pitite biesse foirt sûteye, ene miete toursiveuse, capåbe di djonde les pus grosses.
On a fwait ene forveyowe biesse do lurson et del linete : li lursete.
Ôtès doûcès creyances
[candjî | candjî l’ côde wiki]On creyeut k' les vatches atrapént del mamite cwand elle estént tetêyes d' on lurson u d' ene coloûte[3]