Shijhes et paskeyes (coirnêye di gazete)
Shijhes et paskeyes (Chîjes èt Pasquéyes), c' est l' tite d' ene coirnêye e walon del gazete e francès del province di Nameur Vers l'Avenir.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li prumî limero a parexhou li 5 di may 1946. "Shijhes et Paskeyes" shuveut ene ôte coirnêye e walon, ki vudive divant l' guere di 1940 (do 9 di djanvî 1935 å 30 di måss 1939) et ki s' loméve Tapans ene divize.
Shijhes et paskeyes fwait les djonnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]"Shijhes et Paskeyes" a siervi d' modele po des sfwaitès coirnêyes dins les ôtes gazetes del troke di "Vers l' Avenir":
- Cwand dji n' sai rén, dji m' tai, dins L'Avenir de Luxembourg, k' a cmincî diviè 1975, et s' a djoké e 2003.
- Inte di nos soeye-t i dit dins L'Avenir Huy-Waremme, ene coirnêye di prôze nén racontrece, sicrîte pa Charly Dodet, et k' a cmincî li 14 di decimbe 1977 et s' djoker diviè 1998.
- Droldimint assez, dins Le Courrier Le Jour, ene gazete del minme troke pol Hôte-Årdene, gn a måy yeu ene coirnêye e walon.
Contnou
[candjî | candjî l’ côde wiki]C' est tos tecses di belès letes. Bråmint des arimés, eto del prôze. Gn a la, avou, del riclame po les lives e walon, et po les etrevéns e walon. Sovint ces anonces la sont fwaites e francès.
A pårti des anêyes 2000, gn a yeu eto des djeus et des advinas, bråmint adjinçnés pa Chantal Denis.
Dins "Cwand dji n' sai rén, dji m' tai", gn aveut la des belès letes e walon et e gåmès.
Dins "Inte di nos soeye-t i dit", c' est purade do gaztaedje so ls etrevéns ki s' pasnut so Hu et sol province di Lidje.
Manaedjmint di "Shijhes et Paskeyes"
[candjî | candjî l’ côde wiki]"Shijhes et Paskeyes" eyet "Cwand dji n' sai rén, dji m' tai" sont / estént manaedjeyes pås "Relîs Namurwès". Tos les scrijhaedjes sont rashîs e Feller. Foirt rålmint, dins les dierinnès anêyes, sacwants tecses e gåmès estént rmetous dins li scrijhaedje do scrijheu (ki n' vleut nén esse eplaidî e Feller).
C' est sovint li prezidint des Relîs (Joseph Calozet, pu Lucien Léonard, pu Lucien Somme) ki s' ocupe del coirnêye. Il î pout fé passer des bokets k' ont ddja rexhou dins les Cayés Walons. C' est eto ene boune plaece po-z publiyî les prumirès sayes des djonnes sicrijheus. Eto les scrijhaedjes di sovnances u des fåves ki n' trouvrént nén plaece dins ene rivuwe di belès letes.
Divant les scrijhaedjes éndjolikes, gn aveut sovint des flotches inte li tecse evoyî al gazete et li rtapaedje pa on copisse nén trop å corant do walon.
"Inte di nos soeye-t i dit" a stî manaedjeye pa ene seule djin. Eto, ele s' a djoké cwand Charly Dodet a cwité.
Les coirnêyes e walon des gazetes Vers l'Avenir et l' sorvicance do walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Avou do walon spårdou dins tos les manaedjes di deus troes provinces, on côp par samwinne, disk' a tote ene pådje di gazete, les coirnêyes e walon des gazetes Vers l'Avenir ont stî onk des mwaisses media k' a permetou å walon di passer houte del laide passe des anêyes 1960-1970, la k' il esteut foirt ribouté.
Ene cåkêye di scrijheus e walon ont cmincî å scrire tot lijhant des bokets dins ces gazetes la. Metans, Jean Guillaume s' a metou a scrire des arimés e walon cwand il a yeu léjhou ene sacwè da Camille Delvigne dins "Shijhes et paskeyes". Lucien Mahin, Emile Pècheur, Athur Schmitz ont tertos cmincî a scrire dins L'Avenir du Luxembourg.
Sourdants
[candjî | candjî l’ côde wiki]Guy Delvaux, vîs papîs des Relîs Namurwès.