Simpe tchitchoûle

Simpe tchitchoûle del Croes Schaye

Des simpès tchitchoûles, e sminçons

Li simpe tchitchoûle, c’ est ene tchitchoûle ki vént voltî so l’ Årdene. On l’ lome « simpe » paski c’ est l’ seule tchitchoûle ki n’ a k’ on plouma å dbout do montant. Les ôtes sont tertotes des dobès tchitchoûles.

Sincieus no d' l' indje : Eriophorum vaginatum

Crexhaedje

Ele crexhe a bohêyes, 30 a 50 cm hôt. Gn a pont d’ foye, foû k’ des winnes.

Ele monte å moes d’ avri ; gn a on ptit noer boton å dzeu ki s’ drouve å moes d’ may. Å moes d’ djun, après, ele volnut å vint. On voet çoula tot blanc d’ å lon.

Eployaedje

Ele sieve po fé des dokets, et gårni les måjhones.

C’ est l’ seule tchitchoûle k’ on fwait des dokets avou. Ça n’ si dismantche nén. Î aler viè l’ 25 di may. Divant, come on plantin (noer boton).

Po les code, i fåt picî li winne do dzo.

Cwand i ploût, et k’ elle est e plouma, ele si rplake eshonne, et cwand ça setchixh, ça dmeure plaké ; ci n’ est nén bea.

Sipårdaedje el Walonreye

End a toplin ezès Hôtès Fagnes. Mins eto dins les fagnes del Croes Schaye (pasteures del Cinse Djåcot ; fagne di l’ abeye). End a eto soles les Fagnes del Hôte Simwès (terin militaire di Laglan). End a eto al Vatchreye.