Sindrome d' ayenåcion parintrece

Li sindrome d' ayenåcion parintrece ou di tapaedje a l' abat d' on parint ou di spanixhaedje d' on parint pa l' efant, c' est cwand èn efant d' on manaedje ki va a schîfesse, ou d' ene cope k' a divoircî espaitche a onk des parints del vey voltî, a cåze d' on tapaedje a l' abat do rbouté parint (ou parint tapé a l' abat) pa l' ôte (li stombiant ou mescoyant parint).

Istwere di l' atuze

Ciste atuze la a stî atåvlêye dins on sincieus papî eplaidî e 1985 pa Richard Gardner, et rashiou so ene troke di senes sicolodjikes k' il aveut corwaitî å cmince des anêyes 1980.

Adonpwis, gn a yeu bråmint d' sorbataedje so cisse teyoreye la, et les noerès cotes ni sont nén po l' ricnoxhe come on pont acontåve dins les dossîs d' divoirçaedje. Li Wikipedia inglès prezinte l' idêye dizo on laid djoû (tot l' adrovaedje mostere les astocas come cwè les tribunås n' acceptît nén l' atuze. Li Wikipedia francès prezinte l' atuze leye-minme, sins si rtourner des rujhes des Bijhe-Amerikins avou si acceptance el djustice.

Sene do må dins l' kidujhance di l' efant

• l' efant ni voet ki des mwais costés dins l' abatou parint; portant l' efant ni sait nén mostrer praticmint pocwè k' el riwaite témint d' triviè
• cron råjhonmint : po s' djustifyî, l' efant va rcweri des astocas sins cou ni tiesse : Metans "c' est di s' difåte ki dj' a n' a djamåy yeu ene tchambe por mi tote seule" (dins l' boke d' ene båshele d' ene famile nombreuse mon des ptitès djins).
• nol ablonçaedje sol djudjmint des deus parints : onk est måva a 100 %; l' ôte est binamé a tot côp.
• divant ses deus parints, l' efant sotént li "bon parint", pår divant k' l' ôte n' åye drovou s' boke.
• spårdaedje di l' haeyime al famile do rbouté parint : les grand-parints, mononkes et matantes di s' costé sont tapés a l' abat avou ossu vigreuzmint.
• li spanixhant efant mostere ås ôtes k' il a bén tuzé a l' afwaire. Ci sûti tuzaedje la, c' est l' ci do stombiant parint. Ses frés et sours pus vîs, ki vikèt ddja å lon, tot l' schoûtant diront "oyi, mi ptit fré (ptite sour) tuze foirt djusse, mågré k' i (elle) est co djonne.
• l' efant ni voet nén li metchansté do stombiant parint, ey adon, nel codåne nén; i n' voet nén nerén li poenne do parint tapé a l' abat.

Consecwinces

Stombiant parint

Li stombiant parint si cdût inla pask' i n' a nén divoircî sicolodjicmint di si cpagneye. I rsaye di fé ene cope avou si efant. Adon, i nel lairè nén fé s' veye, cwand l' efant arivrè al laide ådje. Kécfeye li stombiant parint a-t i dedja stî coschoyou divant çoula : abandné pa ses parints, pa on hanteu (ene hanteuse), margougnî secsuwelmint…

Mins li cdujhance a eto on médiant costé : li hagnûlté permete å stombiant parint di n' nén tchaire (e ç' moumint la) el neurasteneye. I pôrè eto aveur dipus d' avantaedjes dins l' pårtixhaedje des béns å tribunå, ca li rbouté parint î serè sins exhowe.

Ribouté parint

Li rbouté parint, c' est l' ci ki n' a nén l' wåde des efants; adon, nouv côps so dijh, li pa.

I serè tot disgurdi dins si vicaedje di tos les djoûs. Bråmint moens seur di lu. Årè des rujhes po rtrover en novele djin po viker eshonne.

Serè pus nierveus a l' ovraedje; roveyrè des impôrtantès sacwès. S' il est a s' boûsse, pôrè piede mo des pratikes. Dins ene schålance administrative, si margayrè avou ses dzeutrins et dzotrins.

Efant

C' est l' pus margougnî des troes, capurade po l' efant di 7 a 12 ans. C' est a cist ådje la ki l' efant doet aprinde a vey li veur do fås. Mins nerén, dins ene cope ki s' margaye sifwaitmint, li modêye do veur n' est nén l' minme sorlon li parint ki l' prezinte.

Adon, i va tchoezi li vraiy do rbotant parint et divni si aloyî, polant minme rafoirci li haeyime dins l' manaedje.

Po les ados, c' est pacô pus åjhey di dmorer neute, eneviè les dmandes di tchaeke parint di tni avou lu. «Vos margayes ni m' competnut nén !»

Mins c' est l' meyeu des cas, et i n' est nén dit ki cisse neutrålisté la ni s' acpagntêye nén d' ene grande sofrixhance divintrinne. Ki s' radjoute ås ôtes mehins sicolodjikes del laide ådje.