Scabén
On scabén[1], ene sicabene (eto: on scuvin[2], ene sicuvene)[3], asteure, e l' Beldjike, c' est ene djin k' a stî lomêye dins les vôtaedjes po ene comene, et k' a on posse djusse dirî l' ci do mayeur, po manaedjî on dominne a pårt del goviernance d' ene rebanêye comene (dispu 1977). C' ere dedja insi dins les ancyins ptits bans (1831-1977)
Motlî
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li fonccion do scuvin si lome li scuvinaedje[4], u scabinaedje.
L' addjectif, c' est scabinå.
Sôres di scabéns
[candjî | candjî l’ côde wiki]Sovint, ezès rebanêyès comenes, i gn a:
- on prumî scuvin ou prumire sicabene: c' est lu u leye ki replaece li mayeur u l' mayoresse, cwand il ont èn espaitchmint.
- on scabén des travos
- on scabén del tuzance (culteure)
- (dins sacwants comenes d' Årdene): on scuvin des bwès.
Povwer escabinå
[candjî | candjî l’ côde wiki]I sidje dins l' coledje do mayeur et des scabéns, ki rprezinte come li govienmint del comene. Come di djusse i sidje ossu e consey cominå, vaila avou les conseyîs.
I pout esse rimercyî come scabén pa on vôte e coledje. Ça arive s' i n' est pus trop d' acoird avou l' mayeur, et k' ci-ci a ene foite mådjorité. Mins i wåde si plaece e consey.
Dins l' istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Divant les grands rebanaedjes, les scabéns avént l' minme ovraedje ki pol djoû d' ouy. C' esteut dandjreus ossu l' cas dizo l' redjime holandès (a-z aveuri).
Do trevén do vî redjime, gn aveut eto des scabéns, mins dins on cåde mo diferin. I estént mimbe del coû des scabéns, ki rindeut l' djustice å peupe, ene miete come li police d' ouy. Les rapoirts estént scrît dins les lives del coû.
Dins les ôtes payis
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ezès Bas Payis, les scabéns (lomés wethouders, wårdeus del lwè) sidjnut dins l' coledje, mins nén dins l' consey.
E l' France, gn a des djins k' ont l' minme gråde et l' minme ovraedje ki les scabéns d' Beldjike, mins i n' si lomnut nén insi.[5]
Sourdant et pî-note
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ scabin C99, vicant ezès belès-letes do Payis d' Nameur (Philippe Maudoux, Guy Delvaux, Henri Matterne).
- ↑ E21, co vicant e payis d' Måmdiy.
- ↑ sovint, on rprind l' mot francès, riprononcî «èch'vin» u «échèvin».
- ↑ scuvinèdje (E21).
- ↑ sol Wikipedia francès