Aiwe-e-cour (maladeye des roemiants ås riketseyes)

cour d' ene gade avou d' l' aiwe dins l' saetch (fritches)

L' aiwe-e-cour, c' est ene maladeye des vatches, les berbis et les gades, et les såvadjes roemiants, avou come mwaisse damadje, di l' aiwe plin l' saetch do cour.

Li maladeye si rescontere e l' Afrike eyet dins les Iyes carayibes.

Cåze

li riketseye, c' est les pitits ponts mostrés del fritche

Li cåze, c' est ene riketseye (pitit microbe, pus fråjhûle k' ene bactereye), lomêye asteure Ehrlichia ruminantium (davance Cowdria ruminantium).

On l' pout trover dins les celules do cervea.

Minêyolodjeye

Li microbe mousse e coir pa on hagnaedje di tiket del sôre des Amblyomma. Ci boschet la vike dins les climats frexhs et tchôds, aprume s' i gn a des bouxhnisses.

Li maladeye est inzotike dins tote l' Afrike a Nonne do Sara, ey eto a Madagascar. On l' voet ossu dins les Iyes carayibes.

Mins i shonne k' on l' pôreut rtrover eto, plicplok, e l' Afrike bijhrece.

Senes del maladeye

Gn a del five ådzeu d' 40°C. Li biesse respire pus rade.

Les glandes al linfe sont-st houzêyes et moles. Sacwants musses tronnnut. On pout awè des senes nierveus: mawiaedje al vude, cablonçaedje, sorsintaedje (iperestezeye).

Li cour si rimplit d' aiwe so troes cwate djoûs. A ç' moumint la, les bruts do cour shonnnut lon erî di l' aschoutrece.

Li tess di splincaedje del voenne hatelrece est pôzitif (cisse-ciale dimeure rimpleye djus do pôce ki tchôke dissu å mitan do hatrea.

Gn a sovint ossu del sonnante et flairante schite.

Damaedjes d' otopseye

Å discopeçaedje dl curêye, on trove do sûnaedje dins l' saetch do cour, mins eto didins l' cadje coistrece et l' peritoenne. Gn a eto li l' aiwlinne divins les peumons et dins l' cervea.

Médiaedje

Come les ôtes riketseyes, li maladeye pout responde binamêymint ås tetraciclenes. Mins come di djusse, i fåt k' ça fouxhe tot å cminçmint. Cwand l' saetch do cour est rimpli d' aiwe, c' est trop tård.