Alecsi Navalni

Èn årtike di Wikipedia.
Foto da lu, e 2017.

Alecsi Navalni, k' est l' no e walon vnant do rûsse « Алексей Анатольевич Навальный », c' esteut èn advocåt ey on militant rûsse. Il a nexhou li 4 di djun 1976, e Podmoscoveye. Il a morou li 16 di fevrî 2024, e Yamaleye.

Politike[candjî | candjî l’ côde wiki]

Militantisse[candjî | candjî l’ côde wiki]

Il a bråmint toursi conte l' ecråxhaedje politike d' ès payis, el Rûsseye. Il a cmincî pa scrire des waiblokes, e 2008, po toursi conte l' ecråxhaedje. Il aveut eto askepyî ene fondåcion conte l' ecråxhaedje racourteye e « FBK », avou l' alfabet roman.[1]

Ça a si télmint stî lon ki Dmitri Medvedev, prezidint do payis etur 2008 eyet 2012, a dvou ricnoxhe li grandeur di l' ecråxhaedje k' a dinoncî Alecsi Navalni. Houte di çoula, bråmint des metingues ont stî metowes so pî po rouscayî conte les arokes des vôtaedjes do Pårlumint rûsse, å moes d' decimbe 2011.[2]

Tot sepiant k' Alecsi Navalni est a mitan oucrinnwès, il a clatchî platezak esse conte l' avorance del Rûsseye e-n Oucrinne, k' a comincî å moes d' fevrî 2022.[3] Mins nerén, ene dijhnêye e-n erî, il a plaidé po l' « integråcion » di l' Oucrinne, mins eto del Belarûsseye, dins l' Rûsseye. Veyanmint ki ces troes payis ci srént, sorlon ses dijhaedjes a l' epoke, li minme nåcion.[4]

Ideyolodjeye[candjî | candjî l’ côde wiki]

A l' atake del dijhnêye 2000, Alecsi Navalni a pårtaedjî schayetmint des idêyes zenofobes eyet conte l' abagance, foiravant po les cis vnant do Cåcåze.[5] Il est rwaitî po-z esse ultranåcionålisse.[6]

E 2011, Alecsi Navalni åreut admetou sey on « democrate nåcionålisse ». Tenawete, e 2014, il a peté foû do nåcionålisse rûsse eyet do wårdivisse po ridjonde les idêyes do liberalisse eyet di l' avancivisse.[6] Troes ans après, il åreut, sapinse å tchîf d' ès cabinet, clatchî sopoirter l' mariaedje omosecsuwel eyet les ptitès droukes å livea del lwè.[7]

Morance[candjî | candjî l’ côde wiki]

Nole otopseye a stî fwaite disk' enute sol coir d' Alecsi Navalni.[8] Ès mame a raconté k' Alecsi Navalni est moirt cåze d' ene moirt subite.[9] On-z åreut rtrové on bleu so s' gavêye, come si on-z åreut asprové d' fé rbate ès cour.[8]

E Rûsseye, des måtches di metingues ont stî metowes so pî dins des veyes po lu rinde bon dvwer.[10] Å livea daegnrece, sacwants payis ametnut Vladimir Poutene tot-z estant responsåve d' ès revoyance. Amon les politikîs ki l' ametèt, i gn a Joe Biden eyet Wolodimir Zelenskiy.[11][12] Alecsi Navalni aveut stî egayolé po 19 ans avou on « redjime especiå ».[11] Des politicresses yet politikîs des masses ont mostré leu disbåtchance : Alexander De Croo (Beldjike), Hadja Lahbib (Beldjike), Emmanuel Macron (France), Olaf Scholz (Almagne), Ursula von der Leyen (Union Uropeyinne), Geert Wilders (Neyerlande) eyet Wolodimir Zelenskiy (Oucrinne).[13][14][15][16][17]

Referinces eyet sourdants[candjî | candjî l’ côde wiki]

  1. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/01/17/aleksej-navalny-portret/
  2. https://www.britannica.com/biography/Aleksey-Navalny
  3. https://www.washingtonpost.com/world/2023/10/27/navalny-ukraine-putin-russia/
  4. https://web.archive.org/web/20140315081056/http://eastbook.eu/en/2012/02/uncategorized-en/ukraine-in-big-time-politics-of-alexey-navalny/
  5. https://www.liberation.fr/international/europe/pour-amnesty-international-alexei-navalny-nest-plus-un-prisonnier-de-conscience-20210224_ZRU6734ZQRBEFMW7IZJLGQJ57Y/
  6. 6,0 et 6,1 https://www.newyorker.com/news/our-columnists/the-evolution-of-alexey-navalnys-nationalism
  7. https://www.lrt.lt/ru/novosti/17/181792/volkov-komanda-naval-nogo-vystupaet-za-svobodu-slova-i-gei-braki
  8. 8,0 et 8,1 https://www.lesoir.be/569127/article/2024-02-18/le-corps-dalexei-navalny-est-arrive-lhopital
  9. https://www.reuters.com/world/europe/alexei-navalny-is-dead-spokeswoman-confirms-2024-02-17/
  10. https://www.reuters.com/pictures/memorials-protests-after-death-alexei-navalny-2024-02-16/
  11. 11,0 et 11,1 https://www.theguardian.com/world/2024/feb/16/russian-activist-and-putin-critic-alexei-navalny-dies-in-prison
  12. https://edition.cnn.com/videos/world/2024/02/17/exp-zelensky-munich-security-council-putin-nathan-hodge-live-021704aseg1-cnni-world.cnn
  13. https://www.7sur7.be/monde/alexander-de-croo-et-hadja-lahbib-rendent-hommage-a-alexei-navalny-toute-la-clarte-doit-etre-faite~a4522dfc/
  14. https://kyivindependent.com/von-der-leyen-deeply-disturbed-and-saddened-by-news-of-the-death-of-alexei-navalny/
  15. https://fr.euronews.com/2024/02/16/olaf-scholz-et-volodymyr-zelensky-deplorent-la-mort-dalexei-navalny
  16. https://www.leparisien.fr/international/mort-de-navalny-macron-accuse-la-russie-de-condamner-a-mort-les-esprits-libres-16-02-2024-TGGHVJHPYFHS3OQXHBYUKFJTDQ.php
  17. https://www.nrc.nl/nieuws/2024/02/16/wilders-spreekt-van-barbaars-regime-in-rusland-a4190360