André Chauvaux
André Chauvaux (skepyî e 1926, e Cerfontinne ; moirt e 2018, e Brinne-l'-Alou) esteut onk des doetoes del soce «Les Foyans d' Cerfontinne», ey eplaideu d' leu gazete e walon.
Il a eto aidî a l' adjinçnaedje do Franwal di Cerfontinne.
Onk di ses tecses sol Bouroundi a rpassé dins l' Rantoele-gazete e 2015.
Istwere[candjî | candjî l’ côde wiki]
Il aveut fwait ses sgondaires al atenêye di Chimai, pus al atenêye d' Sougniye padvant d' awè on bachelor des comerçiåles syinces eyet consulére a Mont, e 1951. Padrî awè stî sôdård pindant deus anêyes, il aveut stî e-n Afrike come manaedjeu del sitindêye å tins del Rwanda-Ouroundi. Ès voyaedje aveut kiduré 23 djoûs (batea, trén, eyet pa l' aiwe). Cwand i rvént el Beldjike, li Congo-Kinchassa s' a dislaxhî. Èn an après, i rtoûne e-n Afrike, e Katanga come mwaisse di scole. I aveut fini 's cårire come analisse des finances po ene afrikinne banke pindant deus anêyes.
Pindant sacwantès anêyes, il a bråmint bouté po « l’Acadèmîye dès foyans d’Cerfontène », u « Cercle Arthur Balle ». Il aveut charbiné po rindjî 7.000 fitchîs scrîs pa ene ekipe d' bounasses. Finålmint, il a eplaidî li « Dictionnaire français-wallon de Cerfontaine », ene stude avou 393 pådjes A4 so deus colones, avou 22 pådjes d' anecse di codjowaedje, di pus. I gn' a bråmint d' egzimpes didins, come po li mot francès-cåzant gifle k' on pout tradujhî, e Cerfontinne, pa 9 môts :
- alape (etimolodjeye : latén <=> alapa)
- bafe
- calote
- mârgnoufe
- ...
Dispoy li prepozucion francès-cåzante à a 93 definitions come : à l'aise (belote, sorlon "pyame-pyame"), obén : à plus forte raison (abèle), jusqu'à zona (singue di feu) u core zut (bross ouchî). Ci dierin mo walon, scourté på oniestruté, est ossu sovint uzé come çoula ås Estats Unis eyet dins l' minme sinse.
Il a scrît sacwants pådjes di sovnis cwand il esteut djonne dins les cahiers du Musée : « La 1ère Unité scoute en 1943 » (n° 104, 2003) et « Souvenirs d’un Cerfontainois dans les années 1930 » (n° 176, 2017).
Bibliyografeye[candjî | candjî l’ côde wiki]
André CHAUVAUX Dictionnaire français-wallon de Cerfontaine, cahier du Musée de Cerfontaine n° 94, 415 pages, 2010.