Atelêye cogne (sustantif amazir)

Ene atelêye cogne, c' est l' candjmint del voyale do prumî pî di bråmint des sustantifs dirî les dvancetes et dins sacwants ôtes cas.

Ci candjmint d' voyale la di l' atelêye cogne n' est nén l' minme po tchaeke mot. Elle doet esse dinêye dins les motîs d' l' amazir come c' est l' cas e motî IRCAM di tot li cmon amazir marokin.

Lomaedje di cisse rîle la

E wiccionaire walon, on eploye asteure l' alomåcion «atelêye cogne» pol mot k' a candjî (divant, on djåzéve di «haetcheye cogne»). Li mwaisse mot mot est dit «libe cogne» (divant: «cogne prumrece»).

E francès, l' atelêye cogne si lome «état d'annexion»; li libe cogne: «état libre».

E-n inglès les deus fômes si lomnut «constract state» eyet «free state».

E l' arabe, «إرسال» (irsâl) pol libe cogne; «إضافة» (iDâfa) u «إلحاق» po l' atelêye cogne.

Rishonnances avou des ôtes croejhetes

Li libe cogne respondreut å nominatif del croejhete do latén u d' l' almand.

L' atelêye cogne, a l' acuzatif, ey å datif, ey å djenitif.

Mins ci n' est k' a mitan vraiy, poy ki l' sudjet metou padrî l' viebe est a l' atelêye cogne, dabôrd ki c' est on nominatif dins les croejhetes k' on a dit.

Rîles d' eployaedje

• dirî sacwants dvancetes.

ⴰⴷⵔⴰⵔ (adrar) (montinne) => ⵓⴷⵔⴰⵔ (odrar)

ⵉⵍⵍⴰ ⵓⴷⴼⵍ ⵖ ⵓⴷⵔⴰⵔ. (illa odfel rh odrar, gn a del nive dins l' montinne)

ⴰⵎⴽⵙⴰ (ameksa) ^{aschoûtez lu} (bierdjî) => ⵓⵎⴽⵙⴰ (omeksa)

ⵏⴽⴽⵉ ⴰⴷ ⵉⵙⵙⴽⵔⴰⵏ « ⵜⵉⴳⵎⵎⵉ ⵏ ⵓⵎⴽⵙⴰ (nekki ad iseskran tigemmi n omeksa, C' est mi k' a metou so pîs li « Måjhon do Bierdjî ») ^{aschoûtez lu}

• dirî on mot-usteye come ⵉⵍⵍⴰ (i gn a).

ⴰⴷⴼⵍ (adfel) (nive) => ⵓⴷⴼⵍ

ⵉⵍⵍⴰ ⵓⴷⴼⵍ ⵖ ⵓⴷⵔⴰⵔ. (illa odfel rh odrar, gn a del nive dins l' montinne)

• come sudjet metou dirî on viebe.

ⴰⵣⵡⵓ (azwo) (vint) => ⵓⵣⵡⵓ

ⵉⴱⴷⴰ ⵓⵣⵡⵓ ⴰⵇⵔⵉⴼ ⴰⵔ ⵉⵙⵓⴹ ⵙ ⵊⴰⵀⴷ ⵏⵏⵙ (ibda ozwo aqrif ar isoDo s jahed nnes, li froed vint cmince a shofler a foice)

• come diterminant

ⴰⴼⵍⵍⴰ (afella) (hôteur, copete) => ⵓⴼⵍⵍⴰ

ⴰⴳⴰⴷⵉⵔ ⵓⴼⵍⵍⴰ (agadir ofella) Agadir-do-Hôt

Sôres di haetchaedjes

I gn a cénk cas:

• omrins sustantifs kiminçant pa «ⴰ» (a) ki divnèt «ⵓ» (o): ⴰⴷⵔⴰⵔ => ⵓⴷⵔⴰⵔ (montinne); ⴰⵎⵍⵓ => ⵓⵎⵍⵓ (ôle d' argane al farene d' amande)
• omrins sustantifs kiminçant pa «ⴰ» (a) ki divnèt «ⵡⴰ» (wa): ⴰⵎⴰⵏ => ⵡⴰⵎⴰⵏ (aiwe); ⴰⵔⴳⴰⵏ => ⵡⴰⵔⴳⴰⵏ (argane)
• femrins sustantifs kiminçant pa «ⵜⴰ» (ta) ki divnèt «ⵜ» (t): ⵜⴰⵙⴰⵔⵓⵜ => ⵜⵙⴰⵔⵓⵜ
• femrins sustantifs kiminçant pa «ⵜⵉ» (ti) ki divnèt «ⵜ» (t): ⵜⵉⴳⵎⵎⵉ => ⵜⴳⵎⵎⵉ, ⵜⵉⴼⵍⵓⵜ‎ => ⵜⴼⵍⵓⵜ‎
• des mots ki n' candjnut nén come ⵜⴰⴼⵓⴽⵜ (solea)