Basse (lingaedje)

Rimontaedje des baskicåzants e l' Euscadeye (1991-2011)

Li basse ou euscara, c' est l' lingaedje dilérece do Payis basse espagnol, do Payis basse francès ; ces-ci eshonne k' on lome ossu Euscalreye ; ey eto d' ene pårteye del Navare.

C' esteut on foirt mancî lingaedje al kimince do 20inme sieke, mins k' a bén raviké, e l' Espagne, todi.

Lomaedje des djåzeus : baskicåzeu(se), baskidjåzeu(se), baskidvizeu(se)

Provnance

On n' sait nén did dou çk' i dvént.

Mins, sapinse a on lomé K. Mixhelena, li mistere do basse, ci n' est nén di wice k' i provént, mins kimint s' fwait i k' i vike co å djoû d' enute.

Spårdaedje

• tote l' Euscadeye (contrêye otonome)
• dipårtumints tot å Sud-Ouwess del France
• Coûtchant del Navare.

Prononçaedje

• Li lete Z corespond å son S (/s/)
• Li lete S dene on son etur li son S (/s/) eyet l' son CH (/ʃ/); noté [s̺] sol wiccionaire basse
• Li lete X si lét todi avou l' son CH (/ʃ/)

Ces troes letes la si prononcèt diferinnmint, eyet fjhèt des pwaires minimoms; pol moens dins l' diyaleke li pus consecant, eyet e l' batua.

Po les cossounes tz, ts, tx, li diferince di prononçaedje est pus tene.

Veyåvisté

Gn a des scrijhaedjes e basse so les otovoyes e l' Espagne ey e l' France.

• 
  Sicrijhaedje e basse ("irteera") po ene rexhowe d' otostråde el France
• 
  Sicrijhaedje e basse so ene otostråde e l' Espagne
• 
  Bénvnowe a Ocondo
• 
  messaedje po waitî a lu (dandjî)

Politike linwistike

Tchaeke contrêye otonome a s' prôpe politike linwistike.

E l' Euscadeye, gn a des facteurs sociolinwistikes foirt ecoraedjants.

• les djins d’ avår la sont-st a pô près tertos d’ acoird ki c’ est ene langue a raprinde, et çoula dilé l’ castiyan. Ca gn a pus nouk ki djåze foû k’ el basse, pol djoû d’ ouy. Les baskicåzeus sont tertos bilingues.
• Pa trintche d’ ådjes, c’ est dins les pus djonnes la k’ i gn a l’ pus grand porcintaedje di djins ki dviznut basse. Et c’ est dins les 30-50 ans k’ i gn a l’ moens. Dj’ ô bén k’ après on discrexhaedje sins låtche disk’ al fén do 20inme sieke, li baskidjåzaedje s’ a rmetou a rgriper.

Hårdêye divintrinne

Icastola

Hårdêyes difoûtrinnes

• Eciclopedeye Wikipedia e basse
• (sol Wiccionaire)
  • Mwaisse pådje do basse sol Wiccionaire walon
  • Mots basses dedja studyîs e walon sol Wiccionaire
  • Sacwants mots walons ratournés e basse
• (es) Candjmint do nombe di cåzeu dins les troes contrêyes ås politikes linwistikes diferinnes, di 1991 a 2011