Bwès (d' åbes)
On bwès[1] u on bos[2], c' est ene sitindêye avou toplin des åbes.
Ene foirt lådje sitindêye avou des åbes si lome on «grand bwès» u on grand bos.[3]
Li mot "bwès" (u "bos") a dnè bråmint des nos d' plaeces el Walonreye.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]E 13inme sieke, e l' Urope coûtchantrece, on-z a distrîxhné timpesse les bwès d' adon, po fé des sårts.
Biyonaxhes des bwès
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les bwès d' åbes ås toumantès foyes leyèt sovint des plantes et des bouxhons crexhe dizo les grands åbes. Les sapinires u les bwès d' ucaliptusse, nén.
Les bwès leyèt crexhe totes sôres di tchampions.
Sôres di bwès
[candjî | candjî l’ côde wiki]- hé (bwès d' bouxhons dins on tiene)
- pitit bwès u boschet: retouré d' tchamp.
- Bwès d' åbes ås toumantès foyes des payis timperés
- Bwès ås åbes sapinreces (Sapinires, pinetes…)
- Grand bwès bijhrece
- Grand bwès tropicå
-
-
bwès d' beyôles -
bwès d' ucaliptusses
Uzaedje des bwès
[candjî | candjî l’ côde wiki]- boskiyonaedje, po des côpes a vinde, u po des taeye (virêyes) a dner ås åyant-droet
- paxhaedje des biesses dins les cmognes: hiede cominåle, sonre (pourceas)
- produjhaedje di fruts: fayenes (po fé d' l' ôle), cascagnes, glands d' tchinne-lidje, noejhes.
- produjhaedje di plantes; fleurs d' avri, passe-rôze, rinne des bwès (po fé do maitrank), magnåves boloes.
- tchesse å gros djibî
- tourisse: pormoennådes dins les bwès
-
bokionaedje (fawele) -
Pormoenneus dins on grand bwès d' cedes et d' vetes tchinnes -
cascagnes a ramasser
Rascråwes des bwès
[candjî | candjî l’ côde wiki]- målfeu d' bwès
- dibwejhlaedje
- timpesse råyant les åbes
- Maladeye des åbes
-
timpesse k' a råyî des sapéns -
bwès d' tchinnes-lidjes forcôpé
Assonraedje des bwès
[candjî | candjî l’ côde wiki]- nåyes
- pazeas d' pormoennåde
- clozeure ås djibîs avou baye a drovi et rclôre pa les uzeus.
-
pazea d' pormoennåde -
nåye et baye (bwès privé)
