Filipin
lingaedjes > ostronezyins > ostronezyin levantrece > filipin
Li Filipin (filipino e filipin) est li lingaedje nåcionå eyet onk des lingaedjes oficirs (avou l' inglès) des Filipenes. Li lingaedjes est on mimbe do groupe des lingaedjes ostronezyins, ey a stî båsti sol lingaedje tagalog.
Li côde ISO do filipin c' est fil, mins li côde do tagalog (tl) est eployî el plaece li pus sovint, la ki ç' côde la egzistêye dispu pus lontins eyet esteut ddja eployî divant kel côde fil ni soeye fwait.
Li 13 di nôvimbe 1937, li Prumire Assimblêye Nåcionåle des Filipenes a-st askepyî l' Institut do Lingaedje Nåcionå, k' a tchoezi li tagalog come båze pol novea lingaedje nåcionå. E 1961, ci lingaedje a stî lomé Pilipino (filipin) et pus tård rilomé e Filipino.
Å cmince do diswalpaedje di ci lingaedje nåcionå la, båzé sol tagalog, l' alfabet (abakada e filipin) esteut di 20 letes ou trokes di letes, ene po tchaeke foninme do tagalog: a b k d e g h i l m n ng o p r s t u w y. L' Institut do Lingaedje Nåcionå des Filipenes a-st enondé li noû lingaedje e 1973. Come il a stî fwait po-z esse li lingaedje di comunicaedje inte totes les iyes do payis, il a fwait bråmint d' epronts des ôtes lingaedjes des Filipenes, mins li croejhete dimeure li minme kel cene do tagalog. E 1976, l' alfabet a stî ragrandi a 31 letes ou trokes di letes, ont stî radjoutêyes totes les cenes di l' alfabet latén di båze, eyet eto ñ, ll, rr, eyet ch eployeyes e castiyan. Dins l' pratike ces trokes di letes la ont stî rwaiteyes come les letes ki les copôzèt, et nén come des nouves letes a pårt, eyet e 1987 elle ont stî rsaetcheyes foû di l' alfabet, k' asteure n' a pus ki 28 letes: a b c d e f g h i j k l m n ñ ng o p q r s t u v w x y z
egzimpe di tecse
[candjî | candjî l’ côde wiki]- e filipin: Ang lahat ng tao'y isinilang na malaya at pantay-pantay sa karangalan at mga karapatan. Sila'y pinagkalooban ng katwiran at budhi at dapat magpalagayan ang isa't isa sa diwa ng pagkakapatiran.
- ratournaedje walon: Tos les omes vinèt å monde libes et ewals po çou k' est d' leu dignité et d' leus droets. Leu råjhon et leu consyince elzi fwait on dvwer di s' kidure inte di zels come des frés.
(prumî årtike del Declaråcion univiersele des droets del djin)