Ké fayé payis ki l' payis d' Tchålerwè (monoloke)

Ké fayé payis ki l' payis d' Tchålerwè (Qué sale payis què l' payis d' Châlèrwè), c' est on monoloke dit på Bob Dechamps, eyet scrît pa lu-minme avou l' aidance da François Lemaire.

Li dijhaedje oridjinå s' a fwait avou l' patwès walon di Tchålerwè et s' lomer Chârlèrwè qué sale payis.

Tecse

Redjårbaedje e rfondou walon do tecse, oridjinålmint scrit e patwès di Tchålerwè:

Bon Diu, ké fayé payis ki l' payis d' Tchålerwè
Minme s' i gn a nole såjhon, i ploût deus djoûs so troes.
Vos n' î sårîz vudi sins vo-n impermeyåbe:
Vos riskez d' esse tot crou come on vî mizeråbe.
Vos endalez kécfeye på pus clair des soleas,
Vs djhoz «Tolminme, dji croe ki l' tins dmorrè å bea.»
Mins vs ramassez rola ene di ces bounès nûlêyes
Ki vs va fé racori, l' coyene vraiymint trimpêye.
Si vos vos è rexhoz sins awè on catåre,
Vos vos ploz bén vanter d' esse on nouzome tchançåd.
Çk' i gn a åtou del veye ? Ç' est toplin des berdouyes :
Ç' n' est nén fwait po les djins, c' est bon po les guernouyes !
Yeyet nos î estans co pus blancs k' des naveas
Avou totes les foumires ki vegnnut des forneas.
Comint çk' on pout dmorer dins ene pareye contrêye,
Cwand gn a des cenes ki l' cir est bleu tote el djournêye ?
Pocwè k' on n' s' eva nén viker wice k' i fwait bon
Ey evoyî bouler l' fayé payis walon ?
Pocwè ? C' est tot bounmint pask' on trouve ci-roci,
— Do moens, nos, ses efants —, tot ç' k' i fwait plaijhi.
Èn etrindjir pasreut on djoû a Tchålerwè:
Il årè veu, Bon Diè, deus troes belès sacwès,
Mins come sovnance del veye, cwè çk' il årè, cist ome ?
Motoit deus u troes foto plakêyes dins èn albom.
I n' årè nén comprins, tot çou k' il est por nos,
Ç' pitit boket del Daegne ki nos a mostré l' djoû.
No Walonreye, por nos, c' est l' pus grande des merveyes
Et nos plans bén cachî, nos n' trovrans rén d' parey.
Cwè ç' k' i gn a d' mî k' ôte pårt ? Vraiymint, dji n' el sai nén.
Pocwè l' veyans ns voltî ? C' est po tot yet po rén.
(…)

Hårdêyes difoûtrinnes

• So Ramdam Musique (ene radio do payis d' Tchålerwè): riprins pa on cåzeu å posse po rinde bon dvwer a Bob Dechamps.
• Dit pa Bob Dechamps lu-minme
• Sifwaitmint, e videyo