Aller au contenu

Rivôtaedje pårtiveus pol deputé d' Brussele e 1937

Èn årtike di Wikipedia.

Li rvôtaedje pårtiveus pol deputé d' Brussele di 1937, c' esteut on rvôtaedje pårtiveus cåzé på rsaetchaedje di s' posse di deputé d' Brussele li 7 di måss 1937 d' Alfred Olivier, on deputé recsisse, po k' on rvôte (djusse po ç' plaece la).

Çoula, c' esteut ene idêye da Leyon Degrele por lu s' prezinter sol lisse recsisse.

Après l' demission Olivier, å consey des minisses, on s' dimande kimint fé, inte troes rexhowes :

  • fé ene lwè espaitchant ene sifwaite eleccion loukeye come årtificiele;
  • mete on foirt politikî disconte Degrelle, po l' espaitchî d' aveur totes les vwès.
  • ni mete nouk disconte, po mostrer ki c' est ene couyonåde.[1]

Dins l' govienmint, si on tchoezit li deujhinme rexhowe, on si dmande kî prezinter. L' idêye da På-Hinri Spaak, minisse des Afwaires etrindjires a 37 ans, sotnou pa Hinri de Man, minisse des finances, c' est k' c' est Paul Van Zeeland, li prumî minisse, lu-minme ki s' doet mete disconte di lu. Por zels, c' est on mwais carcule ki Degrelle a la fwait, di s' voleur muzurer e duwel dins ene bate politike.[2]

Van Zeeland va tchicter on moumint. Il etind zûner, so s' droete, des cis ki vôrént aprester ene aloyance Catolikes-Recsisses-Flamingants, tot tipant les socialisses evoye. Al fén, i s' decide li 9 di måss: i s' prezintrè tot seu, sins etikete di pårti, come tecnicyin do rastampaedje economike, çou k' li rwè Yopôl III lyi lyi a dmandé dispu 1935. C' est l' prumî (et dandjreus l' dierin côp) dins l' istwere do pårlumintarisse bedje k' ene sifwaite sitouwåcion advént (on prumî minisse ki cwite si posse po s' mete disconte on candidat novea-vnou).

Les vôtaedjes si pasront li 11 d' avri.

Degrelle fwait metingue so metingue, ca on lyi disfind (nén foirt lweyålmint) di cåzer å posse. Van Zelande avou, a côp d' grandès afitches aplakêyes dins tot Brussele.

Li 7 d' avri, pol dierin, i va arinner l' årtchuveke di Malene, Van Roey insi. « Gn a k’ ene otorité ki pout dire si Rex shût l’ boune voye, Malene. Malene a-t ele moti ? Nonna. Malene va-t ele moti ? Neni co, paski Malene est apåjhtêye tant k’ a Rex. Ele lairè les catolikes vôter come i lzî plait. »

Mins Van Roey est dismonté dispu des moes conte Rex, ki critike tofer les politikîs catolikes, et ki lzî fwait piede des sidjes å Pårlumint. Adon, i rclamer hôt et clair, li vénrdi 9 d’ avri : « Dj’ avéns pinsé di n’ nos nén meler oficirmint des vôtaedjes do 11 d’ avri. Mins come nos fourît-st atôtchîs directumint, nos n’ sårîz pus dmorer boke cozowe sol sudjet. Årvier di çou k’ a stî dclåré, nos n’ estans gote rapåjhtés å sudjet d’ Rex. Nos djhans minme cråndimint ki c’est on vraiy dandjî po nosse payis et po l’ Eglijhe catolike. Dabôrd, li dvwer di tot bon catolike est d’ aler vôter li 11 d’ avri. Et pår, di n’ nén rmete on blanc bultén. »

L’ årtchuveke vént d’ bouxhî la k’ Degrele aveut må. I l’ meskeut di s’ mwaisse vôtance, les catolikes. Les gazetes catolikes divèt bén eplaidî l’ lete do cardinå (des côps a conte-cour). Eyet elle est léjhowe dins totes les eglijhes di Beldjike li dimegne å matén, djusse divant l’ les Brusselwès alexhe vôter.

Li rzultat est clair come di l’ aiwe di rotche : Van Zeeland rascod 275.840 vwès (75,8 åcint), esconte di 69.242 a Degrelle (19 åcint).[3]

Sourdance di l' idêye da Degrelle di fé fé des rvôtaedjes

[candjî | candjî l’ côde wiki]

On pout pinser ki c' est Hitler u Mussolini k' a metou des pouces a l' oraye da Degrelle po-z edvinter ci toû d' rossea tchén la. S' il åreut yeu wangnî, li govienmint d' union nåcionåle esteut so s' cou, et i s' pleut fé ene aloyance di droete, k' åreut raprepyî l' Beldjike di l' Almagne nazeye u d' Itåleye fachisse, ki vnént djusse di s' raprotchî ambedeus emoes d' nôvimbe 1936.[4]

  1. Comte Capelle, Au service du Roi, Dessart, Bruxelles, sins date, tôme I, p. 238 (raporté pa Arnaud de la Croix, « Degrelle 1906-1994 », Edicions Racine, Brussele, ISBN 978-2-87386-982-3), p. 189.
  2. Henri de Man, Après coup (mémoires), PUF, Paris, 1941, p. 265; Paul-Henri Spaak, Combat inachevé, Fayard, Paris, 1969, pp. 29-30 (les deus rapoirtés pa Arnaud de la Croix, come cial ådzeu.
  3. Arnaud de la Croix, « Degrelle 1906-1994 », Racine, Brussele, 2016, ISBN 978-2-87386-982-3 p. 87-92.
  4. Arnaud de la Croix, come cial ådzeu p. 91.