Simwès

Simwès (dirî voyale : Smwès; fr: Semois, Semoy, de: Sasbach, lussimbordjwès d' après Årlon Setzbaach), c' est ene grosse aiwe del Walonreye, 210 km longue.

a Tchespire

Ele prind sourd e Payis d' Årlon pu passe el Gåme pu e l' Årdene, pu endè va so France, la k' ele si tape e Mouze a Montermé.

Motlî

E Payis walon, les viyaedjes metous al dilongue di Smwès sont lomés li Rivaedje. Les cis metous pus hôt, c' est les Hôteurs (la-minme, les Yôteurs).

Coraedje di Smwès

a Frôhan, veyou d' Rotchô, ele court a costé del "Tombe di l' Adjeyant", ene des pus bele plaece d' avårla

Ele prind sourd nén lon erî d' Årlon, pu va e payis Gåmet, et cori a Etale, Tintni, Djamogne, Tchini, Floravile, Tchespire). Drola, ele si lome Simwès somrinne (Hôte Simwès).

Adonpwis, d' Arbûmont, Dôhan a Bouyon, ele fwait frontire inte li payis walon eyet l' payis Gåmet.

Djus d' Bouyon, on djåze del Simwès djuzrinne (Basse Simwès). Ele raiwe Pouphan (droete erive), Rotchô (d.), Frôhan (hintche erive), Yåle (h.), Mouzaive (h.), Li Foret (h.).

Après l' Foret, ele passe e payis tchampnwès: Vresse, Mimbe, Bôhan, wice k' ele mousse e France ås Rivires. Après, ele bagne co Nohan et Tîlai, po s' aler egoliner e droet costé d' Mouze a Montermé, 10 km djus del frontire.

Aiwes ki s' maxhèt a Smwès

a Mouzaive

Les aiwes ki vnèt agoliner e Smwès:

• Rule (so droete erive, a Tintnî)
• Viere (so droete erive, a Djamogne).
• Rixhea Sint-Djhan (so droete erive, ås Rivires).