Djermalance

Èn årtike di Wikipedia.

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "djermalance", alez s' vey sol Wiccionaire

Egzimpe di djermalance do L (li trinnaedje est fwait esprès po mostrer l' apårtinance «d' l'»)
dins l' no d' plaece «Djnape», riscrît come i s' prononce (Gn.nape) /ɲɲap/
dins l' mot «grammaire» («grammére»)

Li djermalance u djermalåcion[1] u ralonguixhmint d' ene cossoune[2], c' est cwand ene cossoune u ene dimeye cossoune si repete sol côp dins on mot, et k' on l' ôt bén å prononçaedje.

Cisse lete la si lome ene djermalêye.

Egzimpes[candjî | candjî l’ côde wiki]

Gn a k' ene pougneye di mots, e rfondou walon ey e sistinme Feller, ki s' oyèt avou ene djermalêye:

Djermalance do D[candjî | candjî l’ côde wiki]

Avou l' dobe cawete -dimint, so on bodje ki finit pa D)

Djermalance do GN[candjî | candjî l’ côde wiki]

Djermalance do L[candjî | candjî l’ côde wiki]

Ele pout provni d' èn assimilaedje DL => LL: Bos d' l' Izak => Bollozak

Djermalance do M[candjî | candjî l’ côde wiki]

Avou l' dobe cawete -inmmint d' adviebe, so on bodje ki finixh pa M

Djermalance do N[candjî | candjî l’ côde wiki]

Mots calkés do francès[candjî | candjî l’ côde wiki]

«Anna», «grammaire» (rifondou walon)

Prono pårtixhrê «endè»[candjî | candjî l’ côde wiki]

ènnè, 'nnè, ènn', 'nn' (sistinme Feller, e rfondou endè, ndè, end, nd, mins ki s' prononce djermalêymint. Metans dins l' fråze: «dj' end a d' keure, c' est trop målåjhey» (dj' ènn' a d' kère c' est trop malaujî) aschoûtez lu
dner / dné (sipotcheye cogne di diner: (e Feller: «n'ner») aschoûtez lu
nnî (aplacaedje di ndè lyi

dins les codjowaedjes[candjî | candjî l’ côde wiki]

Avou l' cawete di codjowaedje -nut:

Avou on bodje ki finit pa naziåle + n, on a pår ene triplete ortografikes -nnn-:

Djermalance do R[candjî | candjî l’ côde wiki]

E rfondou, on va rtrover des djermalêyes dins sacwants codjowaedjes:

Djermalance do T[candjî | candjî l’ côde wiki]

On prononce dobmint ene cossoune, di cåze di l' asmilaedje (fenominne Sindi):

on banc d' tchinne: (/ɔ̃‿.bã‿ʧ.ʧɛ̃n)
atchter (/at.'te/); li mot s' pout scrire insi dins sacwants cognes do Feller: at'ter

dobe minme lete nén djermalêye[candjî | candjî l’ côde wiki]

Dins l' infinitif di sacwants viebes k' on a on on shuvion naziåle + lete n dins l' bodje, on a ene fåsse djeminêye:

Djermalêyes et halcrossès dobès cossounes[candjî | candjî l’ côde wiki]

Li djermalance est diferinne des halcrossès dobès cossounes k' on trove dins sacwants lingaedjes come li francès, l' inglès, l' almand, li walon scrît dins sacwants sistinmes di dvant Feller, u l' gåmès dins l' sistinme Thémelin.

Dins des ôtes lingaedjes[candjî | candjî l’ côde wiki]

arabe[candjî | candjî l’ côde wiki]

E l' arabe, li djermalåcion si mostere pa ene faflote (diyacritike) lomêye chedda, ene sôre di ptit doblû metou ådzeu del cossoune ridoblêye.

Li rdoblaedje del cossoune do mitan d' on viebe ås troes letes va dner on novea viebe, ki mostere k' on fwait fé l' accion.

خَرَجَ (kharaja, /xa.ra.ʤa/): rexhe, moussî foû => خَرَّجَ (kharradja, /xar.ra.ʤa/): fé rexhe, saetchî foû, taper a l' ouxh.

Ene djermalance sins chedda s' ôt eto avou l' årtike الـ (al-, li) shuvou d' ene lete solrece (loulîz a: croejhete di l' arabe#Årtike.

kimon amazir marokin[candjî | candjî l’ côde wiki]

Ridjeminaedje do «ⵊ» (j /ʒ/) e tifinar (j-jdida)

E cmon amazir marokin scrît e-n alfabet tifinar, on rdobele li lete po mostrer l' djermalance.

ⴰⴼⵓⵍⵍⵓⵙ (afollos /a.ful.ˈlus/): li cok

Les calcaedjes di l' arabe marokin avou l' årtike لـ (l-, li) et des letes lunreces si scrijhnut eto avou ene djermalêye (loukîz a: croejhete di l' amazir#Årtike).

ⵊⵊⴷⵉⴷⴰ (j-jdida /ʒ.ˈʒdi.da/)

Alére[candjî | candjî l’ côde wiki]

Louis Remacle, La différenciation des géminées MM, NN en MB, ND, Société d' Edition "Les Belles Lettres", Paris, 1984.

Sourdant[candjî | candjî l’ côde wiki]

  1. noûmots askepyîs e 2020 après ene bate di dvizes sol Wiccionaire walon.
  2. ratournaedje di l' inglès «consonant lengthening»