Adjinçaedje po + sudjet + infinitif

L' Emantchaedje "po" + "sudjet" + "infinitif", c' est èn emantchaedje foirt corant e walon, ki replaece sovint ene fråzlete di såme ki cminçreut pa "po ki" avou l' viebe å suddjonctif. Metans :

C' est si målåjhey por ti clôre ti djaive ?!

c' est parey ki d' dire :

C' est si målåjhey po k' ti cloyes ti djaive ?!

C' est èn emantchaedje foirt corant e walon, mins k' est todi moens pratiké des walon-cåzants k' ont fwait beacôp des scoles e francès, la ki ci sintake la n' egzistêye nén.

Sacwantès diferinnès piceures

Li sudjet pout esse on ptit prono, come dins l' egzimpe cial ådzeu. Mins ça pout esse eto on sustantif avou ene prezintrece et des addjectifs.

Il est trop tård po des novelès djins ariver.

Des bikets d' avri, ci n' est nén po del nive dimorer.

Kécfeye gn a minme on sudjet avou on diterminant ...

Mårtene ni s' a nén crever a fé les hourleas, po les poyes da Bruno vini greter ddins.

... u ene fråzlete rahoucrece. On pout adon mete on coma padrî, divant l' infinitif.

I fårè do tins po les scolîs k' ont stî cwénze djoûs e vacances el Rûsseye, resse å minme livea k' les ôtes.

Les ptits adviebe si vnèt mete divant l' viebe.

Il est trop tård por zels co ariver a tins.

Kéccô, li sudjet est on repetaedje do mwaisse sudjet lu-minme.

Il est evoye å martchî por lu atchter ene pitite djinixhe.

Minme emantchaedje avou des ôtès dvancetes

• Divancete "a"

I n' fåt nén sondjî a Louwiza ndaler ! (L. Remacle), ki s' pôreut dire :

I n' fåt nén sondjî a çki Louwiza endè våye !

• Divancete "sins"

L' anêye serè houte sins mi aveur tot scrît m' roman, ki s' pôreut dire :

L' anêye serè houte sins k' dj' åye yeu tot scrît m' roman.

Dins les ôtes lingaedjes

Li minme ratourneure se rtrouve dins les lingaedjes d' oyi vijhéns, li picård eyet l' gåmès. On l' ôt cobén eto e francès del Walonreye.

Li sintake n' est pus coreke e francès standård, mins ele l' a stî davance.

Motoit bén ossu e l' inglès (coinrece u vî) :

I am going to Alabama, my Suzan for to see.