Djiniesse ås spenes
| Djiniesse ås spenes | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Djiniesse ås spenes el Fåmene (portrait saetchî pa Marie-Thérèse Romain) | ||||||||||||||
| Rindjmint sincieus | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| No e sincieus latén | ||||||||||||||
| Ulex europaeus L. | ||||||||||||||
Li djniesse ås spenes (on dit eto: brûke u vignea), c' est on bouxhon del sôre Ulex, rishonnant a des djniesses avou des picas, foirt råle el Walonreye, mins corante so les payis ki rwaitnut l' Oceyan Atlantike (Burtaegne, Akitinne e l' France).
Sincieus no d' l' indje : Ulex europaeus
Li djniesse ås spenes ni doet nén esse kimaxheye avou l' pondante djiniesse, u vegnon (Genista anglica).
Crexhaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Elle poite des djaenès fleurs, ki florixhnut do moes d' fevrî å moes d' may el Walonreye.
Ele pout esse riplantêye dins les cortis, et so les mitans d' otovoye, sol les hourêyes des tchmins d' fier.
Les grinnes sont do pwezon.
Plaeces k' ele crexhe dins l' nateure, el Walonreye
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Sol Calistinne.
- Tot do long d' Mouze, dilé Hu.
- rålmint sol Basse-Årdene.
- foirt rålmint el Hôte-Årdene.
Li djniesse ås spenes, est çki c' est ene sôre apoirtêye, u k' a todi crexhou el Walonreye ?
[candjî | candjî l’ côde wiki]On-z a vlou kel djiniesse ås spenes åye sitî apoirtêye lanawaire el Walonreye, po gårni les hourêyes do tchmin d' fier. On dit co k' ele s' åreut rismincî a pårti di l' amagnî des biesses.
On-z a minme shoflé ki ci sereut les sôdårds burtons k' end årént semé håre et hote, cwand i vnént viziter les cimintires burtons d' Maissin.
Les vîs nos walons "brûke" et "vegnea", ramexhnés e payis d' Hu pa Robert Boxus mostrèt kel plante egzistéve bén el Walonreye, dispu kel walon egzistêye (1000 ans).
Ça s' pout bén kel brûke soeye ene plante di rmanance d' on tins k' i fjheut meyeu k' ouy so les cresteas d' Mouze ey el Fåmene. Di ç' tins la, on-z î ahivéve del vegne (disk' al fén del Moyinådje).
