Voyaedje ezès payis d' oyi (live)

Le voyage en Oïlie

Voyaedje ezès payis d' oyi, ki s' tite e francès, c' est : "Le voyage en Oïlie", c' est on live avou des tecses di 15 escrijheus diferins, tchaeke dins on lingaedje d' oyi coinrece.

Tchaeke boket est ratourné e francès djusse après.

Il a stî adjinçné pa Roland Thibeau, ey a vudî e 2015 dins l' coleccion Micromania.

ISBN 978-2-930364-71-1.

Espoûle moennrece

Deus scolîs d' romanes, Pålene et Djonatan, sont ki fwaiynut des rcweraedjes e l' bibioteke di Mont. Tot lijhant li floriconte di Djîle di Chin, i discovernut on mot madjike ki Djîle dit a l' oraye do dragon, po k' ci-ci acceptêye di mori (les deus bateus sont djus, moirt escrans).

Mins totshûte après, les deus djonneas toumèt dins ene astårdjeye. Pu s' dispierter tot åyant rçû come li Sint Spér : l' ådjeu d' djåzer totes les langues.

Ey ene mission : rôbaler foû les payis d' oyi, po waitî di rtrover l' mot madjike.

C' est çou k' i fjhèt, tot åd dilong d' l' anêye 2015. Po rtchaire e hapåd, a Mont, li djoû do novelan 2016. Et fé leu rapoirt, come Mont fwait l' sinne di mwaisse veye del tuzance (veye capitåle culturele) k' elle a stî tote ciste anêye la. Mins ont i trové l' mot madjike, al fén des féns ?

Djivêye des bokets

• Enondaedje del paskêye al bibioteke di Mont (e picård did la, pa Roland Thibeau)
• Vizite di Tornè (e picård did la, pa Annie Rak)
• Tournêye el Lovire (e walon did la, pa Jacqueline Boitte)
• Aviretes a Lidje (e walon d' låvå, pa Jacques Warnier)
• Les misteres di Nameur (e walon did vaila, pa Joëlle Spierkel)
• Cori l' Lorinne foû après on cofret avou on mot ki towe (e gåmès d' Sint-Må-dlé-Vierton pa Jean-Luc Geoffroy)
• Di Courcele å muchî costé del lune (e walon d' drola pa Louis Marcelle)
• On djoû d' tchesse a Suni (e tchampnwès did la, pa Roger Nicolas)
• Les grossès pires do Morvan (e bourguignon morvandea, pa Pierre Léger)
• Les mistere do dragon d' iye di Djeri (e normand djeriès, pa Gerraint Jennings)
• Emacralaedje (et saye di foircixhaedje del Pålene) e payis pweturlin (Stéphane Boudeau)
• Resconte avou l' Diåle lu-minme el Hôte Burtaegne (payis galo-cåzant) (Matao Rollo)
• Berlôraedje totavå l' Picardeye francesse avou Lafleur, on riboteu djamåy parey (e picård di Vimeu, pa Jean-Luc Vigneux).
• Ertoû a Mont (Roland Thibeau, e picård borin)
• Rawete : nouv moes pus tård, gn a ene sorprijhe.
• Est ç' adon k' i sont revoyîs dins l' Djura swisse ?

Dinêyes eciclopedikes

A costé di l' uzaedje come ouve di Belès Letes, li live dene eto des racsegnes eciclopedikes, ki pôrént vni bén a pont sol Wikipedia. Metans :

• contnou des muzêyes di Tournai
• discrijhaedje di l' ovraedje dins ene fosse å tcherbon sol fén do 19inme sieke
• discrijhaedje do mousmint d' on djîle del Lovire
• distrujhaedje del catedråle Sint-Lambiet al binamêye revolucion.
• Toû do Morvan
• L' iye di Djeri : fåves do vî vî tins; ocupåcion almande tins del guere di 40
• Li Some, ses veyes, ses cloke-poites, ses amagnîs tipikes, si istwere (boutans : li batreye di Kerci)

Prezintaedje Rantoele

Fé on live avou 15 sicrijheus dins 15 lingaedjes ou accints diferins de langues d' oyi, c’ est l’ wadjeure k’ a parvinou a adiercî Roland Tibåd, on scrijheu et teyåtreu e picård, bén cnoxhou emey li djin ås ptitès langues di Beldjike et d’ Picårdeye di France. Di cwè k' i rtoûne ?

Roland evoye a tchaeke sicrijheu des grandès royes di çou k’ divreut esse li live. Ki vo ndè cial l’ espoûle moennrece. Deus scolîs d’ romanes, Pålene et Djonatan (…) doevnut rôbaler foû les payis d’ oyi, po rtrover on mot madjike.

Gn a co kékès ôtès ricmandaedjes, sol caractere des heros. Pålene, c’ est ene prumire di classe, todi dins les lives ou so s’ tåvlete éndjolike po rascode toplin di dnêyes tecnikes so les floricontes des payis k’ il î pasnut ene tchoke. Djonatan, c’ est purade on scolî do fond, k’ a todi l’ dår di fé ribote. Et on fiyteu djamåy parey. Portant, c’ est sovint lu li va esse sol minme wachlire avou les misterieusès djins k’ i vont awè dandjî po discramyî leu cwacwa.

Ça fwait k’ vola nos studiants evoye come al cwire di leu Sint-Grål. Sovint sol trén; des côps tcherdjîs pa des otos; on côp so on tchår saetchî pa on vî tracteur; ene feye tot trovant on convweturaedje sol Daegntoele.

On påte di Mont (e Hinnot bedje), e l’ bibioteke (…). Come di djusse, c’ est Roland Thibaud k’ enonde cisse paskeye la, e picård do payis. Deujhinme eståcion : Tournai, ey ene viye feme did la, Madame Cucu, ki les moenne eviè l’ muzêye, tot djåzant l’ tournizyin come Annie Rak. Co ene pixheye pus lon, e L’ Lovire, c’ est Djåclene Boitte ki lzî evoye on vî leu (li vraiye biesse k’ a dné s’ no al veye) po lzî mostrer les fosses å tcherbon et les djîles ki s’ aprestèt pol cwarmea.

Pu prinde li trin po Lidje, et dmander cwè al posteure da Djôr Simnon. Ci-ci, avou s’ pitite air di deus airs, evoye Pålene deus siekes e-n erî, do tins del binamêye revolucion, la k’ on distrujha l’ catedråle Sint-Lambiet. Tant k’ a Djonatan, i l’ wåde pol fé rmoussî dins s’ roman, li pindou d’ Sint-Foyin. Kimint vnèt i foû d’ ces aviretes la ? C’ est l’ Djåke Warnî ki vos l’ dirè.

Raler sol trén disca Nameur. Nameur avou toplin des misteres : les Molons, les Alfers, on boyea ki passe dizo Mouze, di Djambe a Bomel. A n’ nén croere, dowô ? Fåt dire ki nosse Djowele Spierkel n’ est nén a l’ après d’ ene.

Adonpwis, vont rôbaler l’ Lorinne foû, di Nanci a Vierton, al cache d’ on vî cofret d’ bwès avou on pårtchumin ddins, ki cwand on l’ drouve et l’ lére, on mourt sol côp. Do moens, si on saizit bén l’ fén mot do gåmès da Djan-Luk Djofroe.

Ont i rovyî ene sacwè e Hinnot ? Vo lzès la ki recournut a Courcele. Et la, rescontrer ene djupsyinne astronote. Oyida. Li mådjinåcion då Louwis Mårcele n’ a pont d’ rastrinda.

Et c’ est li rtoû el province do Lussimbork, on djoû d’ tchesse a Suni. Mins Suni, asteure, c’ est province di Nameur. Est ç’ a cåze di ces ecramireyes administratives la ? Ci côp ci, Pålene et Djonatan ni savnut peter on fayé mot d’ tchampnwès. Motoit djusse paski l’ tecse då Rodjî Nicolas est sins diyaloke. Li sakêye pitite fråze ki Pålene dit est scrîte e-n on grandiveus francès.

Asteure, nos voyaedjeus rcwereus alèt viziter l’ Borgogne. Pu fé on toû el Grande Burtaegne (politike, mins el Normandeye linwistike) tot shuvant on dragon so l’ iye di Djeri.

Adonpwis : si fé emacraler (et Pålene cåzu s’ fé foirci) e payis pweturlin; rescontrer l’ Diåle lu-minme el Hôte Burtaegne; berlôrer totavå l’ Picardeye francesse avou Lafleur, on riboteu djamåy parey.

Pu c’ est l’ ertoû a Mont, li djoû do novelan 2016. Et fé leu rapoirt. Mins l’ mot madjike, al fén des féns, est ç’ « fåt k’ ti moures » ou « fåt fé l’ amour » ?

Hårdêye difoûtrinne

• (fr) Prezintaedje e francès et vindaedje
• Conte-rindou e pweturlin