Prumire troke di viebes e walon
Apparence
(Redjiblé di Prumire troke)
Les viebes del prumire troke, c' est des viebes ki l' coron d' l' infinitif est -er.
Li dispårdaedje del cawete di codjowaedje -er emey les accints do walon, c' est so ene pådje tote seule.
Saye d' assonraedje des viebes del prumire troke.
[candjî | candjî l’ côde wiki]Modele
[candjî | candjî l’ côde wiki]- codjowaedje bouter (bodjes: A=B=C=bout-)
Viebes avou bodjaedjes sol dierinne cossoune.
[candjî | candjî l’ côde wiki]c' est djusse on candjmint ortografike, a pårt çoula li codjowaedje est erîlé pår
- Codjowaedje viker (bodjes: A=B=C=vik-, eyet k <-> c)
- Codjowaedje passer (bodjes: A=B=C=pas-, eyet s <-> ss)
- Codjowaedje disfacer (bodjes: A=B=C=disfaç-, eyet ç <-> c)
- codjowaedje baguer (bodjes: A=B=C=bagu-, eyet gu <-> g)
Viebes erîlêymint disrîlés
[candjî | candjî l’ côde wiki]Tos les viebes avou l' coron -rer si codjownut come "mostrer"; tos les viebes avou l' coron -ner si codjownut come "tchicter"; les viebes avou l' coron -ler si codjownut pacô come "shofler", pacô come "tchicter".
- avou ristitcheye voyale:
- Codjowaedje shofler (bodjes: A=shofl-, B=C=shofel-)
- Codjowaedje mostrer (bodjes: A=mostr-, B=C=moster-)
- avou moyeye cawete:
- Codjowaedje tchicter (bodjes: A=tchict-, B=C=tchictêy-)
Viebes avou candjmint d' voyale
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Codjowaedje djurer (bodjes: A=djur-, B=C=djeur-)
- Codjowaedje copiner (bodjes: A=copin-, B=C=copen-)
- Codjowaedje alouwer (bodjes: A=alouw-, B=C=alow-) & Codjowaedje toumer (bodjes: A=toum-, B=C=tom-)
Disrîlé viebe
[candjî | candjî l’ côde wiki]c' est, avou si parintêye, li seu viebe finixhant avou -er ki soeye vormint disrîlé.
Viebe modeles pol prumire sôre eployîs dins les ôtès croejhetes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Rifondou walon
- El Croejhete walone so les fis : tchanter.
- El Pitite Croejhete : tchanter, viker, pinser.
- Ezès tåvleas d' codjowaedje di l' Aberteke : bouter, tuzer.
- Walon d' Nonne :
- Francard : côper.
- Walon do Mitan :
- Saye di croejhete da Léonard : planter (plantér, plantè).
- Codjowaedjes da Gilliard : bouter.
- Walon do Levant :
- Li walon d' Lidje (tome IV: croejhete) : tchanter.
- Motî da Stasse : tchante
- Walon do Coûtchant :
- Croejhete da Coppens : tchanter.
- Croejhete da Bastin : danser.
- Les Chnapans djouwnut avou les viebes : tchanter.
Diyalectolodjeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li cawete di l' infinitif, c' est:
- -er (/e/) so Lidje, Nameur, Tchålerwè, Nivele
- -è /ɛ/ so l'Fåmene, li payis d' Dinant et l' Tchestrolès
- -î /iː/ après l' Viye Såm
Hårdêye difoûtrinne
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Sacwants viebes del prumire troke (dedja studyîs dins l' Wiccionaire)
- so l' ALW