Espagne

Espagne
Drapea	Åres nåcionåles
Imne nåcionå: Marcha Real
Mwaisse-veye	Madrid
Lingaedje oficir	Espagnol
Sitindêye • totåle	505 990 km²
Populåcion • totåle	47,415,750 dimorants 93.7 djins/km²
Dislaxhaedje	1715
Tchîf d' estat	Philippe VI d'Espagne
Prumî minisse	Pedro Sánchez
Manoye	uro
Coisse d' eure	UTC+01:00, UTC+02:00, UTC±00:00, UTC+01:00, Europe/Madrid
Preficse telefonike	+34
Dominne internete	.es
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Espagne

L' Espagne (dirî ene voyale, on pout eto dire "Spagne"), c' est on payis d' Urope nonnrece.

Veye di Gwadiz, avou les montinnes croyixheuses, et l' Sierra Nevada

Mwaissès dnêyes

Mwaisse veye : Madrid

Prezidint : Pedro Sánchez

Dimorants : Espagnols (dirî ene voyale, on pout eto dire "Spagnols").

Lingaedje oficire : espagnol, pus spepieuzmint lomé castiyan.

Lingaedjes diléreces : catalan, basse, aragonès, asturyin-leyonès, galicyin (cåzu do portuguès.

Istwere

Gn aveut des Celes, k' ont leyî sacwants scrîts.

Evayeye pa les Romins k' î ont leyî leu lingaedje (l' espagnol, c' est dandjreus li lingaedje roman li pus addé l' latén).

Adonpwis, pa les Vandales (k' ont dné leu no a l' Andalouzeye), zels-minme tchessîs pås Wizigots.

Evayeye pa les Arabes da Tarik Ben Ziyyad (k' a dné s' no a Djibraltar) diviè 700.

Ritchessaedje des Arabes (et des muzulmans et des djwifs) tot fwait e 1492. C' est çou k' on lome "Reconquista (riconcwesse).

Guere d' Espagne da Napoleyon

Revolucion espagnole

Franco, k' esteut militaire e Marok riprinda tote l' Espagne ås comunisses.

Après l' moirt da Franco (1975), on rmeta on rwè. Mins l' democraceye si dispårda raddimint.

Djeyografeye

Payizedje d' Andalouzeye

Discôpaedje administratif

L' espagne est pårteye e cminåltés otonomes.

Cesses-ciales sont rictaeyeyes e provinces.

Li pus bas schålon, c' est l' comene.

Montinnes

• Pirenêyes ki fwait limotche avou France
• Sierra Nevada

…

Aiwes

• Ebe
• Tåjhe
• Gwadania
• Gwadalkibir

…

Veyes et viyaedjes

Loukîz a : «Veyes et viyaedjes d' Espagne»

• Madrid, Bourgosse (Castile et Leyone)
• Sevile, Gurnåde, Cordowe, Aldjezirasse, Malaga (Andalouzeye)
• Wesca, Saragosse (Aragon)
• Cacéresse, Badaxhosse (Estremadoure)
• Bilbawo, Gasteysse, Sint-Bastén (Payis basse espagnol)
• Sint-Djåke-el-Galice (Galice)
• Bårçulone (Catalogne)
• Mourcia (Kiminålté d' Mourcia)
• Valince (Espagne), Alicante (Kiminålté d' Valince)

Dins les belès-letes e walon

Djôzef Mignolet discrît insi l' Espagne des anêyes 1960 :

Di tos les payis d' l' Urope, l' Espagne est seur li pus oridjinå. Li voyaedjeu ki n' l' a måy vizité sel riprezinte come ene contrêye sour di l' Itåleye. Mins a schipe a-t i passé les Pirenêyes k' i s' croet pierdou e-n èn ôte monde.

Såf les provinces do boird del mer, l' Espagne, c' est on payis severe et hôtin, côpé d' montagnes pelakes et sins verdeures, et d' grandissîmès plinnes.

Il î fwait påjhûle come e-n ene celule di covint. Sins håyes ni bouxhons, les préreyes n' oyèt måy l' andoûlant gazouyaedje del fåbite u d' l' ôrimiele, mins dzeu les cresteas, les aigues et les moxhets brigandèt tant ki l' djournêye est longue, firs di esse les rwès des djårdéns sins limite do bleu cir.

E plin cour do payis, li voyaedjeu si piede télfeye des eures et des eures divins des stårêyes di tere å blé, ki l' anoyeus dongtaedje des påtes, maxhî ås côps d' serinete des crikions, hossèt todi. Mins cwand, moirt nåjhi do roter so les hadrineusès voyes, i s' rischape ashiou sol groubiote d' on horea, il a bea cweri après l' payizan k' a tcherwé, rahené, rôlé, semé ces tchamps la. I n' voet rén si ç' n' est al fene copete d' ene montagne, on viyaedje k' a l' air d' on ni abandné, etouré d' ene rwene di rampår et d' ene tour d' awaite, k' el disfindént, do vî tins, disconte les Arabes.