A schipe (powinmes)

À ipe

edicion 2021

A schipe (À ipe), c' est ene schôtlêye di powinmes sorreyalisses da Emile Gilliard.

Eplaidaedjes

Les 52 powinmes del schôtlêye avént ddja stî eplaidîs e 1992 dins l' coleccion «Dire et scrire e walon».

Li modêye 2021 a vudî e l' coleccion Micromania, avou on limero ISBN 978-931107-00-3. Elle a on sortite, «Schoyants côps d' ouy d' Apocalipe». Tos les powinmes î sont ratournés e francès (sol pådje di hintche, li walon estant a droete).

Divant-z-ouve di l' edicion 2021

Li scrijheu l' a toirtchî e francès :

La trinte ans, ces powinmes la mostrént çou k' esteut a schipe (sol boird, presse a toumer) d' ene dicwelixhante civilizåcion. Pol djoû d'ouy, i s' adjixh d' ene kesse di veye u d' moirt po nosse planete.

L' avni del djin n' est pus waeranti.

Gn a dedja sacwants sôres di biesses k' ont disparexhou, touwêye på mannixhaedje di leu biyonaxhe di cåze di nos industreyes. Houte di çoula, gn a toplin des plantes ki sont malådes.

Nosse climat est tot disbrôlé. On ôt tofer cåzer di radmarêyes, di nouzomes sitrons-d'-pourcea, di rlignaedje des glaecîs, di grossès aiwes abominåbes. L' air divént stofant dins toplin des grandès veyes cåze di nos otos et nos avions, et des foumires di nos oujhenes.

Les mers et les oceyans sont divnous on berdouyisse. Ey eto ene saiwire ås plastikes, ostant a fis microscopikes k' a demonés hopeas d' trigus di totes les cognes.

Tant k' a l' estratosfere, elle est ehalêye di trinte-shijh meye riketes vinant di nos esperyinces e l' espåce.

(…)

Powinme soûmintrece

I n' est nén limeroté

Sol soû

A schipe,

K' i djhént

K' il estént.

A schipe

Et di sclimboigne;

On pî sol Daegne

Et l' ôte ôte pårt.

Va-z è vey wice.

Kécfeye a tchvå

So ene sitoele,

K' il estént.

Kécfeye a tchvå,

K' il estént, so ene sitoele

Ki clousse

A schipe,

Et vicoter tolminme

Avou des «cwè ?»

Avou des «k' est ç' ?».