Boliveye

Èn årtike di Wikipedia.
Boliveye
Drapea
Åres nåcionåles
Imne nåcionå: Bolivianos, El Hado Propicio
Mwaisse-veyeSucre, La Paz
Lingaedje oficirEspagnol, Aymara, Ketchwa, Gwarani
Sitindêye
• totåle

1 098 581 km²
Populåcion
• totåle

11,051,600 dimorants
10.1 djins/km²
Dislaxhaedje1825
Tchîf d' estatLuis Alberto Arce Catacora
Prumî minisseLuis Alberto Arce Catacora
Manoyeboliviano
Coisse d' eureUTC−04:00, Amérique/La Paz, America/Cochabamba
Preficse telefonike+591
Dominne internete.bo
Wikimedia Commons I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Boliveye
Ouyouni

Li Boliveye, c' est on dislaxhî payis di l' Amerike nonnrece.

Mwaissès dnêyes[candjî | candjî l’ côde wiki]

Sitindowe : 1 098 581

Preficse pol telefone : 591

Mwaisse veye : Sucre (Soucré).

Lingaedjes[candjî | candjî l’ côde wiki]

Mwaisse lwè di 2008[candjî | candjî l’ côde wiki]

Lingaedjes oficires : Sorlon l' mwaisse lwè di 2008 (ki rote dispu l' moes d' djanvî 2009), li castiyan est l' lingaedje oficire a costé des 26 ptits lingaedjes do payis, inte di zels, l' aymara eyet li ketchwa.

Mape diyalectolodjike[candjî | candjî l’ côde wiki]

Sacwants lingaedjes ont stî eredjistrés pa Flipe Boula pal voye do ratournaedje del fåve «Li bijhe et l' solea»

I sont-st rschoûtåves sol mape veyåve droci.

Istwere[candjî | candjî l’ côde wiki]

Dispu l’ 15inme s., des Espagnols, des Djwifs Sefarådes, des Libanès, des Almands et des Crowates ont-st abagué sol Boliveye.

Il ont fwait bouter les Indyins dins les fosses et les haswès (grandès cinses, haciendas).

Ça n’ a waire candjî å dislaxhaedje do payis e 1835.

Mins e 1952, al revintreye (revolucion) da Victor Paz Estensoro, les Aymaras et les Ketchwas s’ ont lomé les «payizans» (c' est on montaedje e gråde). I cminçnut a-z aler a scole, i polnut vôter et i rdivegnnut mwaisses-tinants di leus teres.

Portant, culturelmint, gn a rén ki bodje : l’ espagnol est l’ seul lingaedje do payis et li seu modele di tuzance et d’ vicance, c’ est l’ ci do monde coûtchantrece.

Portant, dispu les anêyes 1970, gn a askepyî sacwants pårtis indyins « intelectuwels » C’ est zels k’ ont fwait passer les lwès di 1994 ki ricnoxhèt les droets des cminåltés indyinnes di s’ govierner zeles-minmes et d’ eployî leus langues. Cesses-ciales divrént esse acsegnêyes e scole. Mins, come tofer, li scolaedje des langues do payis n’ a waire roté, paski les mwaisses di scole n’ avît nole håsse di l’ apliker.

E moes d’ octôbe 2003, li prezidint Gonzalo Sanchez de Losada vout vinde do gaz ås Estats Unis tot passant på Tchili (l’ innmi istorike del Boliveye). Les Indyins ni fjhèt ni ene ni deus : i dmandnut li fén do forpoujhaedje des ritchesses minreces. Et roter sol palå do prezidint ki dva såperter e-n elicoptere.[1]

Hårdêye difoûtrinne[candjî | candjî l’ côde wiki]

Djåzant atlasse des lingaedjes do payis

Sourdants & pî-notes[candjî | candjî l’ côde wiki]

Commons
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l' Boliveye .
  1. Jacqueline Michaux, Boliveye, èn egzimpe pol tuzance walone ?, Li Rantoele, esté 2009.