Apostrofe

Ene apostrofe, c' est on sene di faflotaedje ki mostere k' ene sipotchåve voyale a stî rsaetcheye.

L' apostrofe est diferinne del coron-stitchete (munute).

Egzimpes

divant ene voyale

Divant ene voyale, on mot ki finit pa ene sipotchåve voyale si scrît todi avou ene apostrofe

dj(i) a fwin => dj' a fwin.

dins sacwants cotoû d' sons

Dins sacwants cotoûs d' son (loukîz a: spotchaedje (linwince)), des ptits mots k' i gn a si polèt eto scrire avou ene apostrofe, la k' i leu voyale a stî spotcheye.

dji t(i) di k(i) c(i) est lu => dji t' di k' c' est lu.

E rfondou walon

Pôzucion rapoirt ås dvanceyès voyales

E rfondou walon, l' apostrofe si mete todi dirî l' cossoune assoçnêye al sipotchåve voyale, minme si l' pitit mot k' est spotchî a ene divanceye voyale.

l(i) vatche / (e)l vatche est malåde; dj' a veyou k(i) l(i) / k(i) (e)l vatche esteut malåde => dj' a veyou ki l' vatche...; u: dj' a veyou k' el vatche...

On nel sicrît nén dins ene sipotchåve voyale divintrinne.

Li tch(i)vå est malåde / dj' a veyou k' li tchvå esteut malåde.

Uzaedje tipografike alant avou l' apostrofe

Loukîz a : «Rîle tipografike Francård»

E rfondou walon, tchaeke apostrofe est shuvowe d' èn espåce tipografike.

Sôres tipofrafikes d' apostrofes

Les deus sôres

L' apostrofe dactilografike u apostrofe-brokete, le cene des machines a scrire ('). Elle est eployeye e-n inglès.

L' apostofe d' imprimreye u apostrofe-crolete (’). On s’ è sieve dins les tecses e francès, adon, ossu sol Wikipedia francès. On l’ eploye, avou, dins les lives et gazetes e walon, pår dispu k’ i sont scrîts avou des aspougneus d’ tecse. Divinltins, cwand c’ esteut co rcopyîs di tapaedje al machine, c’ esteut pacô des apostrofes-broketes.

Uzaedjes so les wikipedias

Dins l' pus grande pårteye des wikipedias — pår sol Wikipedia walon — on sieve l' apostrofe-brokete (').

Li Wiccionaire walon a cmincî sifwaitmint avou l’ apostrofe dactilografike (2009). Po des meyeus loyéns eterlingaedjes avou l’ wiccionaire francès, dispu 2018, on a ptchî d’ eployî l’ apostrofe-crolete. Mins ele n’ est nén co riscrîte tocosté.</ref>

Uzaedjes di l' apostrofes ezès vîs sistinmes ortografikes do walon

E sistinme Feller

E sistinme Feller, l' apostrofe sieve po marker li disparexhaedje d' ene sipotchåve voyale, po cmincî, al fén des ptits mots cpme e rfondou.

dju n’ sés pus couru

Ele sieve eto po les dvancêyès voyales, mins adon, ele si mete padvant l’ cossoune ki dmeure:

tuwer 'l pourcha (O4 a « tuwer »).

Mins on l’ mete ossu po les spotchåvès voyales divintrinnes (çou ki n’ si fwait nén e rfondou).

lès p'titès spågnes fèt lès grantès fôrtunes (E1 a « spågne »

Dins sacwants modêyes do Feller, l’ apostrofe sieve eto po dispårti deus cossounes ki n’ sont måy ene djondant l’ ôte e francès. Dabôrd ki, dins des ôtès modêyes, cist uzaedje la est replaecî pa on halcrosse e.

li brak’nî (E170) ; brac’ner (S109)

do rat’na (O4) <> do ratena (Jean-Luc Fauconnier)

trouy'rîye (O4) <> sindjerèye (E170), trouferîe (S17)

Dins les viyès ortografeyes