Veke
On veke ou eveke, c' est l' mwaisse di l' Eglijhe so plaece, ki sieve cisse-ciale so l' no da Djezus. Gn a k' les Eglijhes di shuvion apostolike k' ont des vekes, ey adon, on n' elzè trouve nén dvins les protestants.
L' Eglijhe so plaece est asteure on stitche u diyoceze, et, e Beldjike, po l' Eglijhe rominne-catolike, ça respond a pô près a ene province.
Bråmint des sints crustins estént des evekes.
Motlî[candjî | candjî l’ côde wiki]
Li veke a ene vekeye.
E des Eglijhes ki gn a, on n' espaitche nén les cmaires po ç' posse la, mins i gn a eto des vecresses.
L' eveke di Lidje, di 972 a 1795 esteut eto prince : c' esteut on prince-eveke.
Po-z atôtchî on veke, on dit "monsigneur".
Cwand i n' sieve nén a on ofice, li veke si mousse avou ene grande violete cote, ou ene violete tchimijhe. Cwand i sieve a on ofice, i s' mousse come on priyesse, åré k' i prind eto ene mite ey ene crosse. Divins les luteryins et sacwants inglikins, li veke poite ene tchape minme cwand i dit messe. Divins les bizantins, li veke prind ene corone d' impreur estô del mite, ey ene tunike d' impreur estô del tchazube.
Plaeçmint dins l' schålance des tchîfs crustins[candjî | candjî l’ côde wiki]
L' eveke, ses deus “mwins” sont les priyesses et les diyåkes. Il est ådzeu des pitits ôres.
Gn a des vekes k' ont des fonccions (årtchuveke, patriårtche, påpe...), et des tites d' oneur (cårdinå...), mins i sont tertos des vekes.
El toponimeye del Walonreye[candjî | candjî l’ côde wiki]
El Walonreye, les teres do prince-eveke di Lidje estént pacô lomêye avou on diterminant "l'-Veke" (Payis d' Lidje et d' Nameur : Waeret-l'-Veke, Viyé-l'-Veke)) ou "l'-Eveke" (Hinnot) (Waeret-l'-Veke, Fontinne-l'-Eveke, Melin-l'-Eveke, Viyé-l'-Veke)
Sacwants cnoxhous evekes[candjî | candjî l’ côde wiki]
- Sint Nicolai (eveke di Mire-e-Liceye, asteure el Tourkeye)
- Princes-evekes di Lidje
- André Léonard (foirt wårdiveus, mins ki djåzéve bén walon)