Bive
Li Grand Bive (fr: Bièvre), c' est ene rebanêye comene di Walonreye el province di Nameur, dins l' canton d' Djedene, ki roye France et les cantons d' Biarin, Welin, Palijhoû et Bouyon.
Bive fwait pårteye des "comenes d' Urope". Dispu 2021, c' est eto ene comene ki dit oyi ås lingaedjes do payis.
Mwaissès dnêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Dimorants: 3.103 (2004), lomés Bivîs / Bivires, do moens po les cis d' do mwaisse viyaedje
- Sitindêye: 109,59 km²
- Dinsité: 28,31 djins/km²
- Arondixhmint: Dinant
- Canton: Djedene
Etimolodjeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li no d' "Bive": Beveris (770), Bievere (1243) vént do gålwès "Beber", k' on dit "Bièvre" e francès et k' est l' vî no do castôr.
Ban d' Bive
[candjî | candjî l’ côde wiki]Djeyografeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li comene si stind so a pô près 11.000 ectåres et lodje come 3.000 djins.
Bive est sol cresse ki poite les aiwes ki vont a Lesse, a bijhe, et les aiwes ki vont a Smwès, å midi.
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Loukîz a : Bive (viyaedje)#Istwere
Economeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Astalaedje d' on zonigne d' olyinnes (kimincî al Tossint 2009, tot fwait e 2010)
Å cminçmint, on les vleut mete Moncea et a Bayamont. Mins les djins n’ è vlént pont, paski c' esteut trop près des måjhons, ki ça dénreut on djinnant brut, ki l' payizaedje sereut dbrôlé.
On s’ a don rabatou sol Pont Mack (inte Bive et Djedene). La, å moens, on n’ disrindjive nolu. On-z aveut ene voye tote fwaite, k’ on boun edaglaedje aléve rinde capåbe du sopoirter les grossès tchedjes tot l' tins d' l' instalaedje.
Li waibe do Pont Mack, c' esteut on bea platrê, d’ èn aboird åjhey, ki pleut ascode les 7 olyinnes do pordjet. Ene coine du tchamps foirt sitindowe, purade a plat, bén erî do viyaedje, dirî l’ lene di trén, et do costé d’ bijhe. Come çouci, cwand l’ solea lût a nonne, les ombrires si tapèt putoit do costé des bwès.[1]
Tuzance
[candjî | candjî l’ côde wiki]Aisse del Tuzance avou on pårteye des activités pol walon (copinreye, cåbaret walon). Il ascoye li soce des rcåzeus di l' Årdene nonnrece dispu eviè 2002. Et les «scoles di rfondou walon d' Bive» dispu 2003.
E 2018, li grand Bive s' aprestéve a siner pol labele «Nosse comene dit oyi».
Difoûtrinnès hårdêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Waibe del comene
- Rapoirtaedje so les olyinnes (esplikêyes da Louis Baijot, so Youtube).
Sourdants & pî-notes
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Arondixhmint di Dinant : Anhêye | Astire | Biarin | Bive | Cînè | Dinant | Djedene | Hamwè | Havlondje | Houyet | Onhaye | Rotchfoirt | Some-Leuze | Uwar | Vresse Arondixhmint di Nameur : Andene | Assesse | Djeve | Djiblou | Djimepe-so-Sambe | Ferneamont | Florefe | Fosse-li-Veye | Inguezêye | Les Brouwires | Metet | Nameur | Ohè | Parfondveye | Sambveye | Sombrefe Arondixhmint di Flipveye : Cerfontinne | Couvén | Dweche | Flipveye | Florene | Virwinvå | Walcoû | ||
Beldjike | Walonreye | Provinces |
- ↑ Louis Baijot, Les olyinnes di Bive, Li Rantoele l° 56 (ivier 2010-1011)