Djumet
| |||
Eplaeçmint då pitit ban dins 'l comene | |||
Lingaedje oficir | Francès | ||
Lingaedje coinrece | Walon | ||
Limero diyalectolodjike | Ch 43 | ||
Limero del posse | 6040 | ||
Eplaeçmint | - Tchålerwè
- Beldjike | ||
Sitindêye | km² | ||
Peuplåcion (asteure) | +/- 24.767 dimorants[1] | ||
Dinsité (asteure) | 1.975 dimorants/km²[1] | ||
Coisse d' eure | ECG (ECG+1) / CEST (UTC+2) | ||
Preficse telefonike | (+32) 071 |
Djumet ([FR] Jumet), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye rebané avou Tchålerwè, el Province do Hinnot.
- Lomaedje et spotaedje des djins :
Po l' etimolodjeye et les vîs scrijhas, riwaitîz dins l' esplicant motî.
Etimolodjeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li mot « Djumet » vénreut, aprume, d' on lingaedje celtike. Li fôme d' oridjene, ci sreut « Gimiacus ».[5]
Ene ôte teyoreye vént d' èn istoryin tchålerwetî, Robert Hug, k' a bouté k' ci mot ci vénreut do no do tneu del viye cinse mitan rominne eyet mitan celtike. Li no d' cist ome la, ça sreut « Gimmius ».[6]
Sapinse a Jean-Jacques Jespers, « Djumet » vénreut do no celtike « Giamonius ». Ci-ci vénreut do setinme moes do calindrî celtike : Djiyamoniyosse (« Giamonios »).[7]
Plaeces
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Loukîz a :Toponimeye do walon
Eglijhes eyet tchapeles
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Eglijhe Sint-Sulpice
- Eglijhe di l' Imåculeye Concepcion
- Tchapele Notru-Dame des Aflidjîs
- Tchapele Notru-Dame d' Hegne
Hamteas
[candjî | candjî l’ côde wiki]- A l' Agåjhe (a l' aguéche, Fr. Lagasse)
- Ås Åjhlîs (aus-éjlîs Fr. Zaigelies)
- A l' Altrêye (F. Altrée)
- Al Cwerele (al Cwérèle, Fr. Quairelle)
- Al Caijhete (al kéjète, Fr. Quaizette)
- Å Djarbos (au djârbo, Fr. Diarbois)
- Goyîssåt (Goyîssau, Fr. Gohyssart)
- Ås Hamindes (aus amindes, Fr. Hamendes)
- Hegne (Fr. Heigne)
- Houbwès (oubwè, Fr. Houbois)
- Al Lorinne (a lôrène, Fr. Lorraine)
- Målavêye (Maulavéye, Fr. Mallavée)[8]
- Å Spinoe (au spinwè, Fr. Spinoy)
- Å Tchôd Moncea (Tchaud Moncha, Fr. Chaudmonceau)
- Å Tchîf-leu (Chèfië, Fr. Chef-lieu)
- A Tongue (Fr. Tongres)
- Triyanoe (triyanwè Fr. Trianois)
- Å Trô (Fr. Trou)[9]
Parks
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Park Bivort
- Park del Serna, a costé des zonignes, nén lon di l' areyopôrt di Gochliye.
Politike
[candjî | candjî l’ côde wiki]Pitit ban
[candjî | candjî l’ côde wiki]Tot-z estant on pitit ban del veye di Tchålerwè, dispoy 1977, Djumet n' a pus d' borguimwaisse. Do côp, c' est l' borguimwaisse d' Tchålerwè ki manaedje èç pitit ban.
Rilomés politikîs
[candjî | candjî l’ côde wiki]Vocial ene lisse ki ni dmeure nén complete : [10]
- Françoise Daspremont (PS)
- Olivier Delcourt (ex-FN)
- Evelyne Druart (PS)
- Auguste Frison (PL)
- Marceau Remson (PS)
- Maxime Sempo (MR)
- André Tzanetatos (MR)
- Nicolas Tzanetatos (MR)
- Jean-Jacques Viseur (ex-cdH)
Spôrts
[candjî | candjî l’ côde wiki]Soce di fotbale :
- Li Royå Djumet Spôrt Club, e deujhinme provinciå.
Soce di fotbal amerikin :
- Li Charleroi Coal Miners ([WA] Les houyeus d' Tchålerwè).
Tuzance walone
[candjî | candjî l’ côde wiki]Waloneus
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Robert Arcq, sicrijheu et rcwereu sol walon î a viké.
- Andrée Rousseau a scrît one teze dissus les noms d' plaeces di Djumet (e l' ULg). C' est leye k' a respondou a l' inkete di l' ALW po Jean Haust.
- Philippe Sclaubas î a vnou å monde et-z î viker tote si veye.
Accint walon d' Djumet
[candjî | candjî l’ côde wiki]Dins l' accint walon d' Djumet, gn a afeye ene divanceye voyale « i » :
- il guernouye (el gurnouye)
- il guernouye is fout dins l' tiesse (ès fote dins l' tiesse)
- Et s' isquète djusqu'au cu (Et s' eskete disk' å cou)[11]
Tenawete, tertot ni shût nén ci môde ci. C' est l' cas d' Pierre Arcq ki, copuvite po les definixhants, shût l' manire do walon coûtchantrece.[12][13]
Adjermelaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Ci ptit ban ci est adjermelé avou ene comene francesse : Saint-Junien. L' adjermelaedje s' a fwait e 1970.[14] I gn a deus activités raloyeyes a ci loyén ci : des måtches, on wandlaedje par an eyet des comunicaedjes inte les scolîs des deus pårteyes.[15]
Referinces eyet sourdants
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ 1,0 et 1,1 https://web.archive.org/web/20190828194322/http://www.observatoires-locaux-de-charleroi.be/barometre/demographie/
- ↑ cawete -î (noûmot do walon, atåvlé e 2008).
- ↑ Jean Germain Avis de recherche : Wallons, comment vous appelez-vous, Vers l'Avenir, 24 d' octôbe 2007.
- ↑ Live da Haust so les nos d' plaeces del Walonreye.
- ↑ https://www.sudinfo.be/art/833137/article/2021-09-15/special-jumet-gimiacus-lorigine-du-nom-jumet-son-histoire-ses-bourgmestres
- ↑ Hug, R. (1978). Comment s'est constitué le domaine carolingien de Jumet. Bulletin de la Société Royale de Paléontologie, d'Histoire et d'Archéologie de Charleroi. Vol. 1,. p. 5.
- ↑ Jespers, J.-J. (2011). Le nouveau dictionnaire des noms de lieux en Wallonie et à Bruxelles. Éditions Racine.
- ↑ Dandjreus on rcomprindaedje di « Måle schavêye ».
- ↑ Live da Haust so les nos d' plaeces del Walonreye.
- ↑ https://web.archive.org/web/20160629030254/http://charleroi.e-monsite.com/pages/jumet/presentation-jumet.html
- ↑ Egzimpes poujhîs dins l’ fåve « El guernouye eyet l’ boû » da Philippe Sclaubas.
- ↑ https://www.areaw.be/robert-arcq-gustin-el-lapin-pecheu-el-bourdon-association-litteraire-wallonne-de-charleroi-boulevard-roullier-1-6000-charleroi/
- ↑ https://revues.be/el-bourdon/271-bourdon-nov-dec-2017/685-artur-a-chalerwe-arthur-rimbaud-a-charleroi-el-bourdon-n-600
- ↑ https://www.lavenir.net/regions/namur/2013/10/25/bientot-50-ans-de-jumelage-avec-st-junien-IVKDYRSPCZFYHL6LTEA7HMSAZY/
- ↑ https://www.saint-junien.fr/mairie/jumelage/