Tchålerwè (veye)

Tchålerwè (la-minme, Châlèrwè, Fr. Charleroi), c' est ene des troes grandès veyes del Walonreye walon-cåzante; å cmince, c' esteut èn ancyin ptit ban del Walonreye divnou intité.

Lomaedje des djins : Tchålerwetî, Tchålerwetresse (Châlèrwètî)

Istwere[candjî | candjî l’ côde wiki]

Oridjene[candjî | candjî l’ côde wiki]

L' oridjene del veye esteut-st on ptit viyaedje, lomé Tchårnoe (fr: Charnoy), ki e 1666 les Espagnols î costrujhît ene foirturesse, k' i lomît Tchårlerwè (Charleroy) e l' oneur di l' enfant-rwè Tchåle II.

E 1850, gn ourit les grossès aiwes.

Eglijhe Sint-Cristofe

Lisse des borguimwaisses[candjî | candjî l’ côde wiki]

Padvant l' ribanaedje[candjî | candjî l’ côde wiki]

Normås tins[candjî | candjî l’ côde wiki]

1830-1834 : Paul-François-Joseph Huart-Chapel (PL)
1834-1851 : Gustave Nalinne (PL)
1851-1873 : Charles-Louis Lebeau (PL)
1873-1874 : Jules Isaac (PL)
1874-1879 : Charles Dupret (PL)
1879-1903 : Jules Audent (PL)
1904-1921 : Émile Devreux (PL)
1921-1925 : Émile Buisset (PL)
1925-1952 : Joseph Tirou (PL)
1953-1966 : Gérard-Octave Pinkers (PLP)
1966-1976 : Claude Hubaux (PL)

Dzo l' avorance Nazeye[candjî | candjî l’ côde wiki]

1940-1941 : Adolph Boland (POB)
1941-1942 : Prosper Teughels (Recsisse)
1943-1944 : Oswald Englebin (Recsisse)

Padri l' ribanaedje[candjî | candjî l’ côde wiki]

1977-1982 : Lucien Harmegnies (PS)
1983-2000 : Jean-Claude Van Cauwenberghe (PS)
2000-2006 : Jacques Van Gompel (PS)
2006-2007 : Léon Casaert (PS)
2007-2012 : Jean-Jacques Viseur (cdH)
2012-2012 : Éric Massin (PS)
2012- : Paul Magnette (PS)

Djeyografeye[candjî | candjî l’ côde wiki]

Tchålerwè est raiwé pa Sambe.

Economeye[candjî | candjî l’ côde wiki]

Cinte industriyel, siderurdjeye, veulreye, prodûts tchimikes, construjhaedjes electrikes; Tchålerwè est å mitan d' on grand bassin d' hoyires, enute totes arestêyes, lomé li Noer Payis.

Tuzance walone[candjî | candjî l’ côde wiki]

Accints do walon : Pus grosse veye pol walon do Coûtchant. Mins li walon d' Tchålerwè si prezinte come ene coyiné, ki bodje tofer. Metans, Bernus e 1850, eploye mwésse (po mwaisse). Sorlon A. Carlier (Motî do Coûtchant walon), li rahoucante fôme est mésse.
Sicrijheus e walon :
- Sidje di l' ALWAC. (Soce di scrijheus et gazetes e walon)
- Léon Bernus
Sicrijhaedje e walon so Tchålerwè :

Monoloke da François Lemaire so Tchålerwè, sovint dit pa Bob Dechamps come etermede.

Comint çk' on n' s' è va nén viker yu çk' i fwait bon

Ey evoyî boler l' fayé payis walon ?

Pocwè ? Tot simplemint pask' on trouve dilé lu,

- Do moens, nos, ses efants - tot cwè ki fwait plaijhi.

Èn etrindjir pasreut on djoû a Tchålerwè

I n' årè nén comprins tot cwè k' il est por nos.

Ç' pitit boket do monde, lu ki nos a dné l' djoû,

No Walonreye, por nos, c' est l' pus grande des merveyes.

Et nos plans bén cachî, nos n' trouvrans rén d' parey.

Imådje:Charluk.jpg

Postûre di Lucky Luke à Tchâlèrwè

Avey[candjî | candjî l’ côde wiki]

Cloke-poite ki djowe les airs da Jacques Bertrand. Ès ban-cloke si lome "El Bourdon" ey a siervou a loemr li gazete e walon do minme no.

Hårdêye difoûtrinne[candjî | candjî l’ côde wiki]

Istwere del grande inondåcion d' Châlerwè, e 1850 (arimea da Leyon Bernus, so l' Aberteke))

I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Tchålerwè (veye) .

Referinces eyet sourdants[candjî | candjî l’ côde wiki]

	Rebanêye Comene di Tchålerwè
Pitits bans: \| Couyet \| Dårmè \| Djilî \| Djumet \| El Ronsåt \| El Rou-dlé-Tchålerwè \| Gochliye \| Goutrou \| Lodlinsåt \| Mårciene \| Mårcinele \| Moncea-so-Sambe \| Mont-dzeu-Mårciene \| Montgneye-so-Sambe \| Tchålerwè
Hamteas di Couyet : Cinte \| Cawêye \| Hublinbu \| Les Fiestås \| Viyaedje Hamteas di Dårmè : Brouchetere \| Cinte \| Fourcålt Hamteas di Djilî : Håyes \| Les Cwate Bresses \| Les Kerwêyes \| Såt-Allet \| Såt-Culpart \| Soleamont \| Valêye Hamteas di Djumet : Agåjhe \| Åjhlîs \| Altrêye \| Caijhete \| Carotche \| Cwerele \| Djarbos \| Egne \| Goyîssåt \| Hamindes \| Houbwès \| Lorinne \| Målavêye \| Spinoe \| Ståcion \| Tchåd-Moncea \| Tchîf-leu \| Tongue \| Triyanoe \| Trô Hamteas d' El Ronsåt : Flanire \| Fontnî \| Glatnî \| Les Rasses \| Lôsrele \| Tayni \| Trîxhot Hamteas d' El Rou-dlé-Tchålerwè : Årzêye \| Bassêye \| Calvaire \| Cinte \| El Noer-Mårtea \| Hubes \| Lorinne \| Willibôrou Hamteas di Gochliye : Areyopôle \| Bwès-Lombu \| Carotche \| Cinte \| Fåbourg di Brussele \| Sart-dilé-Moennes Hamteas di Goutrou : Amerike \| Li Burtaegne Hamteas di Lodlinsåt : Bonnaire \| Cinte \| Coûtchantrece \| El Tchènwè \| Gros-Fayi \| Hamindes Hamteas di Mårciene : Aiwe d' Eure \| Balonpré \| Bougnou \| Broyeu \| Cartier \| Coron \| Coû Tôtô \| El Dochriye \| El Viyete \| Estat \| Guinguete \| Les Fonds Clicote \| Levantrece \| Matadi \| Ônes \| Pont a Tchinne \| Providance \| Rivaedje \| Tchenoe \| Vî-Pont Hamteas di Mårcinele : A fé Hamteas di Moncea-so-Sambe : Li Burtaegne Hamteas di Mont-dzeu-Mårciene : A fé Hamtas di Montgneye-so-Sambe : Cinte \| Corons \| Li Nouveye \| Li Roction \| Sint-Djan \| Sint-Tchåle \| Trieus Caisén Hamteas di Tchålerwè : Basse-Veye \| Brouchetere \| El Viyete \| Hôte-Veye \| Mambour \| Wårmoncea

[1] ttps://web.archive.org/web/20190828194322/http://www.observatoires-locaux-de-charleroi.be/barometre/demographie/

[2] ttps://web.archive.org/web/20190828194322/http://www.observatoires-locaux-de-charleroi.be/barometre/demographie/

[1]

[2]