Patouè des vies djins d'Harnies

Motlî d' Arniye

Li motlî d' Arniye, ki l' mwaisse tite, c' est Patouè des vies djins d'Harnies (patwès des viyès dins d' Arniye), c' est on live di mots so l' accint walon d' Arniye.

I fourit scrît pa Paul Lotterie, ki l' eplaida lu-minme e 1979.

Il est enimådjî pa Roger Dainche.

Il est rprins come limero S57 dins l' djivêye des motîs do walon.

Sistinme ortografike

Li scrijheu eploye on sistinme ortografike foirt dilé l' ci do francès.

Pol son ë, i sieve on sorliné e : e.

Egzimpes:

Sacwants mots do motlî d' Arniye

Scrijha do motlî	sistinme Feller	Rifondou walon
acrémyï	acrémyî	ecramyî
agadji	agadji	egadjî
aterprinde	atèrprinde	eterprinde
ausse	ausse	håsse
bouèche	bwèche	bwejhe
bounne	boune	boune
bressine	brèssine	bressene
chaûle	chaule	schåle
malaûte	malaude	malåde
oyï	oyî	oyî (ôre)
raclaûre	raclôre	reclôre
(des) scouasses	des scwaces	des schoices
scrire	scrîre	scrire
spais	spès	spès
te	teut	toet
tindeux	tindeû	tindeu (ås gréves)
trûte	trûte	trûte

Kitaeyaedje do live

• Adrovaedje pa Yanny Hureaux, di Jponsårt pp. 9-10
• Divant-z-ouve pp. 11-14
• Rimerceymints ås aidants et on ptit mot (e francès) da Henri Baret, Louis Dulauroy, Joseph Deschamps, Louise Senée et Louis Godard (avou leus portraits) pp. 15-20.
• Motlî francès-walon (cwand ça atome mot po mot) pp. 21-63
• Motlî walon po les mots nén ratournåves direk e francès pp. 64-82
• Ratourneures pp. 83-88
• Kékes rîles di croejhete pp. 89-94
• Codjowaedjes pp. 89-117
• Motlî pa tinme (francès-walon) pp. 119-142
• Toponimeye d' Arniye pp. 143-150
• Tchansons pp. 151-164
• viyès fotos d' Arniye pp: 165-167

Clasmint do walon

Loyén avou l' Payis d' ersè

Arniye a stî classé dins l' Payis d' ersè, paski ersè s' î dit arsë (p. 44). Motoit k' il esteut avou l' dweyené d' Graide (ki fjha l' unité diyalectolodjike di l' Årdene nonnrece, paski les djins alént perliner eshonne a Sint-Houbert). Di l' ôte costé do grand bwès del Croes Schaye, gn a Vierziye (avou l' minme cawete toponimike «iye»).

cawete -ea

Li cawete -ea est scrîte -é, on trait ki s' porshût so l' Årdene nonnrece, aprume so les viyaedjes del Basse Simwès.

Cogne des mots rfondous avou l' cawete -ea

Mots e rfondou	a panea volant; tchapea; tchestea; mårtea; oxhea; tchenea; fwejhea; pea; batea; bea-parints; drapea
Scrijhas S57	péné volant (p. 87); tchapé (p. 31); tchesté (31); marté (47); oché (50); tchêné (80); fouéjé (80); pé (51); baté (27); bé-parints (27); drapé (25)

voyale «è»

Mins gn a on trait picård (les "é" estô des "è").

Cogne avou «é» di mots walon avou «è»

Mots e Feller	bèhoter; bwèjler; padècô
Scrijhas S57	béotter (p. 66); bouéjeler (p. 67), padécau (p. 51)

divanceyès voyales

Po les dvanceyès voyales, on rleve des scrijhaedje ed', eq' (notez sins accint sol e) c' est po d' , k' (spotchaedje di "di", "ki") a des plaeces k' e francès on nel fwait nén (pa drî voyale mins pa dvant cossoune).

betchete co-

Li betchete co- s' î trouve dizo disfondowe cou- come e l' Årdene nonnrece ey e Coûtchant walon.

motlî

Mots ki sont les minmes e l' Basse Årdene, et k' on n' ritrouve nén dins l' walon do Mitan u do Coûtchant

• behoter (p. 66), dawter(p. 70), padecô (p. 51)

Mots ki sont les minmes e walon do Coûtchant, et k' on n' ritrouve nén et l' Basse Årdene

• djoke tu (p. 70)

Riwalnijhaedjes

Sacwants mots sont rwalnijhîs, adon k' i nel sont nén ezès motlîs del Beldjike.

• discofiteure (discoufiterne, p. 70)
• bedje (bèche p. 27)

Corwaitaedje

Cwand dji cwirt après on mot (come on l' dijheut aL Foret), dj' el trouve sovint dins l' motî da Paul Lotterie.

L' ouve est ritche do costé do motlî, mins ça sorprind eto li grand manke do costé del croejhete et del consyince linwistike.

L' oteur ni voet nou loyén etur li "patwès d' Arniye" eyet l' walon foû di s' viyaedje. Metans, po "enocin catoize", ou pol tchanson del pitite gayole, ça åreut dvou esse edvinté a Arniye.

Pol codjowaedje, i dit k' il est «trop målåjhey» et n' nén sayî d' fé des trokes ou des modeles. Djusse ene djivêye, alfabetike, di viebes e francès s, avou l' codjowaedje do viebe corespondant e walon.

Li pus sbarant c' est tot l' minme k' i n' comprind nén li spotchaedje des voyales. Come on dit "ene sicole" et "des scoles" i mete ki "sicole" c' est l' cogne singulî eyet "scoles" li pluriyal. Oyi, mins on pout eto dire «cwate sicoles» et «deus scoles».