Aller au contenu

Recsisse

Èn årtike di Wikipedia.
(Redjiblé di Pårti Recsisse)

Li Recsisse, c' esteut on mouvmint d’ idêyes, dispårdowes pa l’ eplaidreye Rex (li Crisse Rwè), pu on pårti ki tournéve åtoû di s’ moenneu, Leyon Degrele.

Lomaedje do pårti

[candjî | candjî l’ côde wiki]

C' esteut on pårti foirt catolike. Si no, c' est li pårti do Crisse-Rwè (e latén: Christus-Rex). Il esteut ecoraedjî pa bråmint des curés, avou bråmint des mimbes el province di Lussimbork, ki vôte todi foirt catolike, et la k' Degrelle a vnou å monde (a Bouyon), mins eto so Lidje et Nameur, et a Brussele.

Istwere do pårti

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Å cmince, Degrele aveut metou so pî ene eplaidreye, les Edicions Rex (1930), edjîstrêyes a Lovén. C’ est come gaztî-rapoirteu ki Degrelle vizite Berlin (do 29 d’ avri å 3 d’ may), et fé deus limeros di s’ gazete « Soirées » préjhant l’ novea tchanslî, on lomé Adofe Hitler.

E 1933, il enonde on novea tite « Vlan », et dire k’ i s’ vout rinde mwaisse do Pårti catolike, k’ i trove moenné pa tos vîs-paltots.

E 1934, les djonnesses catolikes si rsaetchèt des Edicions Rex, ki n’ plèt pus porshuve tos leus tites sins cist ecwårlaedje la. I n’ dimeure ki l’ gazete « Rex » ki dvént todi pus politike, mins dmorant « å siervice des evekes, ki lyi polèt dmander çou k’ i vlèt. »[1] C’ est a ç’ moumint la ki Degrele kimince ses metingues.

Vôtaedjes di 1936

[candjî | candjî l’ côde wiki]

E moes d’ avri 1935, les eplaidreyes Rex bagnut di Lovén a Brussele. Li 2 d' nôvimbe a Cortrai, Degrele vént pirlodjî å mwaisse raploû des cekes catolikes, avou des påters di pourcea po sacwants vîs deputés et senateurs. Adon, li Pårti Catolike si howe evoye di Degrelle, oficirmint, li 21 d’ avri 1936, djusse divant les vôtaedje do moes d’ may. Les Recsisses si prezintèt dizo l’ no « Front populaire de Rex », pår avou ene coxhe « Rex-Vlaanderen ».[2]

A ces vôtaedjes la, gn ava ene trintinne di Recsisses ki passît.

Li mouvmint recsisse kimince a s' petler cwand Degrelle fwait martchî avou l' pårti aschativeus flamind VNV (eplaidî e 1937). Si idêye tot fjhant çoula, c' est d' amonter ene aloyance catolikes / Rex / VVN po-z askepyî ene mådjorité droete-foite droete el Beldjike. Mins li pårti est disconte li francijhaedje di Brussele, çou ki n' plait nén ås Walons ki dmornut dins l' mwaisse veye.

Vôtaedje pårtiveus di Brussele di 1937

[candjî | candjî l’ côde wiki]
Loukîz a : Rivôtaedje pårtiveus pol deputé d' Brussele e 1937

Vôtaedjes di 1939

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Åzès vôtaedjes di 1939, Rex ki n' rascod ki 4,4 åcint des vwès, n' a pus ki 4 deputés so les 21 di 1936.

Adon-pwis, des mimbes do pårti, come Alfred Olivier, si houwèt evoye di Degrelle cwand i mostere clairmint si sotnaedje a Hitler, aprume après l' Afwaire di Norvedje (1941).[3]

Pårti Rex sins Degrelle

[candjî | candjî l’ côde wiki]
Loukîz a : Ledjon walone (front d’ Rûsseye)

Tins del guere, Degrelle tineut avou Hitler. Gn a des djonnes Walons do pårti Rex ki s' ont-st egadjî dins l' Wehrmacht, et esse evoyî å front d' l' Ess. C' esteut l' Batayon Walon.

Après 1941, Degrelle, k' est ocupé pa ses responsåvtés militaires sol Front d' Rûsseye, ni s' ocupe pus lu-minme del politike do pårti, ki c' est Victor Matthys k' end a tote li tchedje.

El Walonreye, les Recsisses aidént les Almands. I racuzént les Rezistants, et pacô les vni touwer. (Les Rezistants eto, touwént les cis ki fjént avou les Recsisses. C' est des Recsisses k' ont vni touwer François Bovesse.

A l' Ofinsive da Von Rundstedt, gn aveut des eclaireus walons (des Årdinwès, ki cnoxhént bén les naxhes) avou les Almands. Degrelle dimora on tins a Limerlé.

L' essegne di Rex a stî dessinêye pa Josse Alzin, k' esteut vicaire a Åbindje (adon, nén on dessineu di s' mestî).[4]

Li mouvmint recsisse et les scrijheus e walon

[candjî | candjî l’ côde wiki]
  • Amand Géradin a stî tchîf des Edicions Rex, mins s’ a rsaetchî des Recsisses cwand Degrelle a(a-z aveuri)
  • Joseph Mignolet esteut mimbe do pårti recsisse, et senateur. Tins del guere, il esteut cinseu des pîces e walon pol « Propaganda Abteilung ». Eto, après l' guere, ifourit condåné, ey adon, veyou evi pa tos les waloneus. Li pris del veye di Lidje meta esprès dins s' réglumint k' i faleut on « certificat de bonne vie et mœurs » po k' Joseph Mignolet n' åye nén l' pris.
  • Jean de Lathuy fourit eto ametou d' aveur fwait avou les Recsisses. Mins lu, c' esteut purade a cåze k' il esteut foirt catolike ki d' aveur fwait del politike.[5]

Hårdêye difoûtrinne

[candjî | candjî l’ côde wiki]
Commons
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l' pårti "Rex" .
  1. Gazete Rex do 5 d’ octôbe 1934.
  2. Arnaud de la Croix, « Degrelle 1906-1994 », Edicions Racine, Brussele, ISBN 978-2-87386-982-3, p. 64
  3. Daniel Olivier, fi da Alfred Olivier, divins l' live da Arnaud de la Croix, come cial ådzeu, p. 177; il î acertene ki s' pa « a morou recsisse » e 1944, mins nén d’ on recsisse assoçné ås nazisse, paski ses parints avént sofri di l’ abrocaedje almand e moes d’ awousse 1914 (batreye di Maissin et touwreyes d’ Anloe).
  4. Daniel Olivier, divins l' live da Arnaud de la Croix, « Degrelle 1906-1994 », Edicions Racine, Brussele, ISBN 978-2-87386-982-3 p. 177.
  5. Avizance da Lucien Somme, esplikêye a Uzeu:Lucyin dins les anêyes 1990.