Scrijheu e walon
On scrijheu, ene sicrijheuse e walon, c' est ene djin ki scrît, po s' plaijhi, des tecses pår e walon.
Les scrijheus e walon polnut fé pårteye d' ene soce di scrijheus. Ces-la shuvnut les rîles di croejhete walone, et sayî di fé come ezès Belès Letes dins tolminme ké lingaedje.
Mins end a sacwants ki scrijhnut tot seus, et aprinde les rîles di scrijhaedjes di zels-minme. I scrijhnut l' walon k' i cnoxhnut d' nexhance, u k' il ont oyou åtoû d' zels.
Sacwants scrijheus sont, e minme tins des rcwereus sol walon.
Pocwè scrire e walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Sovint, les scrijheus e walon si dmandèt pocwè k' i scrijhèt dins ç' lingaedje la, dabôrd k' i gn a waire di djins ki les liront. Eco pår k' i pôrént sovint scrire e francès. Vocial ene response da Jean Bosly, pal voye d' onk di ses persounaedjes, on scrijheu e walon:
- On scrît e walon po passer s' tins. On n' wangne nén ene dimeye çanse. Å contraire, on nd alowe. Les Walons n' loukèt a rén po-z aler å teyåte, fé bate leus coks, djouwer ås beyes, etertini ene trûlêye di colons, boere do peket. Mins po sotni l' lingaedje di leus tåyes, les nouv dijhinmes di zels ni dinrént nén ene deutche. Nozôtes, les scrijheus, nos ndè riyans, et çoula n' nos espaitche nén di fé oneur al tcheyance di nos vîs parints. Nos savans k' c' est nosse clair divwer. Pus tård, il est possibe k' on ricnoxhe li bén k' nos avans fwait a nosse payis. Mins çoula n' sereut nén minme, nos årans apoirté nosse pitite pårt al glwere del Walonreye.[1] 30
Djivêyes di scrijheus e walon so Wikipedia
[candjî | candjî l’ côde wiki]Gn a deus djivêyes di scrijheus e walon, so l' eciclopedeye Wikipedia :
- li djivêye des grands scrijheus e walon, k' a relî les pus rlomés nos emey zels.
- li djivêye des ptits scrijheus e walon, ki n' sont nén tant cnoxhou, mins k' ont scrît dins des rvowes, des ptitès gazetes u des antolodjeyes coinreces. Ubén k' ont des fråzes did zels k' ont stî ritnowes dins l' esplicant motî do walon.
- li djivêye des (gros diccionairîs, fijheus d' motîs et di rcwerances viyaedje pa viyaedje, foclorisses, cacheus so les nos d' plaece et les nos d' djins, evnd.)
Sicrijheus e walon avou des nos k' ont vnou d' ôte pårt
[candjî | candjî l’ côde wiki]Rén k' e veyant leu no d' famile, sacwants scrijheus avént des parints u des tåyes k' ont vnou d' ôte pårt. S' il ont-st aprins l' walon al leccion, ça vout dire ki c' esteut li mwaisse langue dins l' cotoû la k' il avént setlé.
no d' famile ki provént d' Flande
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Jacques Desmet
- Franz Dewandelaer
- Charles Geerts
- Hubert Haas
- Richard Joelants
- Odile Uyttebrouck
- Henri Van Cutsem
- Robert Vanorlé
- Marcel Van Splunter
- Fernand Vannuffel
- Auguste Vermer
no d' famile ki provént des Bas Payis u do Limbork
[candjî | candjî l’ côde wiki]no d' famile ki provént del Grande Dutcheye
[candjî | candjî l’ côde wiki]no d' famile ki provént d' Itåleye
[candjî | candjî l’ côde wiki]no d' famile ki provént d' Pologne
[candjî | candjî l’ côde wiki]no d' famile ki provént d' Almagne
[candjî | candjî l’ côde wiki]no d' famile ki provént d' Roumaneye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Scrijheu(se)s e walon, d' après leu mestî
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Scoleus
- Salårî
- Indepindant
- Mestî liberå
- Årtisse
- Ôtes
Hårdêyes divintrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
- Indecse des scrijheus e walon prezintés a l' espôzucion d' Brussele e 1910
- Waibe avou sacwants tecses di scrijheus e walon
- Modele:Tv Ronde tåve avou des scrijheus e walon (al Fiesse ås lingaedjes walons 2017) (sol Tévé walon-cåzante)
Sourdant
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Li molén då Pré Bolet p. 30.