Toponimeye do walon
(Redjiblé di Nos d' plaece el Walonreye)
Li toponimeye do walon, c' est li studiaedje des nos des plaeces des viyaedjes et des veyes del Walonreye.
Li toponimeye walone n' a stî bén diswalpêye ki dispu li cminçmint des anêyes 1900 et des, la k' on-z a aconté l' lingaedje walon come mwaisse sourdant po-z espliker l' etimolodjeye di ces nos d' plaece la.
Cawetes et dvancetes sovint rtrovêyes el toponimeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Sacwants tinmes toponimikes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Åbes et plantes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- åbes
- Bouxhon, Bouxhe, Bouxhêye, evnd.
- ôtès plantes
Arkeyolodjeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]Aiwes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Corantès aiwes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Cropantès aiwes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Frexhès plaeces
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Broû (pré)
- bultea, bû, burete
- fa, fwè
- Fagne
- Han
- Mosch-
- Miere (plaece avou bråmint des broûs)
- Pré
- Waerixhea
Teres a vey avou des aiwes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Bastimints
[candjî | candjî l’ côde wiki]Biesses
[candjî | candjî l’ côde wiki]- anweye
- damjhele
- gade
- leu
- oujheas
- moxhnire (plaece avou des moxhons)
- rinne (gurnouye)
- taesson
- tchén
- tchivå
Bwès
[candjî | candjî l’ côde wiki]Coirnêyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Djeyolodjeye
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Agåjhe
- Fondrî, Fondreye (la-minme :fondrî(e))
- Mwaiye
Industreyes et mestîs
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Brictreye
- Cårires (Minires, såvnires); po les pirires, loukîz a Pire (toponimeye)
- Hourd di soyeu d' long
- Maca
- Nos d' plaeces a vey avou les mestîs (come : Mangon-broû a Djalhé)
- Molén
- Tchafor
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]- batreye
- Plaeces lomêyes tins do redjime otrichyin
- Congo
- Comogne(s)
- Djustice (plaece del potince)
- Måle (plaece di rashonnaedje des årmêyes)
- Voyes shuvowes des pelrins
- Sarazin (purade po des djins erirés ki po des Sarazins d' Espagne)
Monts et vås
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Falijhe, faloejhe, falijhou, falijhea
- Fosse, Foxhale
- Fraite, Fraiti, Fraiteure
- Hougne
- Mont
- R(i)wård
- Tiene / tier
- Vå
Rilidjon et creyances
[candjî | candjî l’ côde wiki]Tchamps
[candjî | candjî l’ côde wiki]- bounî
- broû (pré)
- corti & djårdén
- coûteure & coûturele
- doyåre
- han
- hourlea
- pré
- rou
- sårt
- ster
- tchamp
- trî, trîxhe, trîxhea
- waerixhea, waerixhet
Tere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Voyes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Croejhete, croes
- Pont
- pazea, pî-sinte
- Rotoe
- Rowe & rouwale
- Schavêye
- Tidje
- tchimin
- voye (toponimeye)
- wé
Kimons nos
[candjî | candjî l’ côde wiki]Sacwants viyaedjes avou del toponimeye cial
[candjî | candjî l’ côde wiki]dedja bén avancîs
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Bayamont
- Bévurcé
- Bôdeu
- Bovgnî
- Buzet
- Ciergnon
- Djiblou (veye)
- Djimbe
- Djoupeye
- Djumet
- Dorene
- Ebem-Emål
- Francortchamp
- Fromlene
- Han-so-Lesse
- Hestape (el Flande, astok del Walonreye)
- Hinne-Sint-Pire
- Hodimont (Vervî)
- Idje
- Li Bork
- El Rubiveye
- Limbôr
- Lîssin (toponimeye)
- Li Vå-Sinte-Ane
- Mårcin
- Masbor
- Mitchroû
- Mouhagne (viyaedje)
- Nafraiteure
- Nanene
- Ovîfa
- Rete (nos walons el comene, aprume tîxhon-cåzante)
- Ridû
- Rindeu (viyaedje)
- Roli
- Rotchô
- Rozou-Crinnwik
- Sint-Amand
- Tchîplaene
- Ton
- Transene
- Ucîmont
- Vervî
- Viyance
- Viyé-so-Lesse
- Wiyete
djusse kimincîs
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Åbe-dilé-Fosse
- Ambli
- Amrene (Rotchfoirt)
- Anloe
- Årdjetea
- Ate (veye)
- Åye
- Badjimont
- Baileu
- Barbinçon
- Bastogne
- Ben-Ahin
- Bidjîlêye
- Bihin
- Bovegne
- Brå-dlé-Libråmont
- Brinne-e-Hinnot
- Cele-dilé-Dinant
- Chili
- Cirou-Moustî
- Côroe
- Corti-Wodon
- Coûteure-Sint-Djermwin
- Cugnon
- Custene
- Djinefe-el-Hesbaye
- Djoupeye
- Dôtchamp
- Durnale
- Élessene
- Engroe
- Ermeton-so-Bier
- Ermeton-so-Mouze
- Esneu
- Eure-li-Romin
- Faiviè (viyaedje)
- Fraipont
- Fumwè (Walonreye di France)
- Furnå
- Gomzé
- Graide
- Han-so-Eure
- Han-so-Sambe
- Haneu
- Håre
- Hesta (viyaedje)
- Hour-dilé-Houyet
- Hu (veye)
- Indji (viyaedje)
- Låtu
- Lere
- Les Libins
- Les Tchairires (Yåle)
- Leuze-dilé-Du
- Lessive
- Li Nefe
- Live
- Lixhe
- Loyi
- Måjhret
- Måzêye
- Mélin-el-Hesbaye
- Mermoite
- Mitchrou
- Moite-Han (Môrtëhan)
- Monbiåd
- Mont-Sint-Wubert (viyaedje)
- Moumåle
- Moustî-so-Sambe
- Moxhe
- Nanene
- Nåwinne
- Nîmal
- Nîme
- Nodwé
- Nolevå
- Ompré
- Ohin
- Ôtêye
- Oû-l'-Grand
- Palijhoû (viyaedje)
- Pelinne
- Pîtrin (viyaedje)
- Poitchrece-e-l'-Årdene
- Poitchrece-e-Condroz
- Rimagne
- Saive
- Såtou
- Sint-Mårtén
- Sint-Medåd
- Soûmagne
- Sovet
- Smu
- Sprimont (viyaedje)
- Straimont
- Strintchamp
- Tcherin
- Tchespire
- Tegnêye
- Timister
- Uwar (viyaedje)
- Veskeveye
- Vieme-dilé-Biarin
- Viyé-l'-Boune-Aiwe
- Wagnlêye
- Wahå
- Wårdin
- Wernant
- Yåbe
- Yon
Rilomés toponimisses do walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Lives, rivuwes et waibes sol toponimeye do walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]- Bulletin de la Commission de Toponymie et Dialectologie
- Live Haust so les nos d' plaeces del Walonreye (1940-1941), kel rahouca, c' est : TG1.
- Live Carnoy so les viyaedjes, les hamteas et les aiwes del Beldjike (1948), kel rahouca, c' est : rahouca : TG2.
- Live Herbillon so les comenes del Walonreye (1986), kel rahouca, c' est : TG3.
- Live Jespers so les nos d' plaeces del Walonreye et d' Brussele (2005), kel rahouca, c' est : TG4.
- Papî Doppagne so les nos d' plaeces des viyaedjes del Walonreye francesse, kel rahouca, c' est : TG5.
- Djivêye UCW des nos d' viyaedjes del Walonreye (diviè 1998), kel rahouca, c' est : TR1
- Djivêye Dascotte so les nos d' plaece do Cinte (TO5)
- Live do tchenonne Roland «Djedene et ses fîs» (Gedinne et ses fiefs), TSD120